Zachować decorum. Nowa ekspozycja stała w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze

Abstract

Jesienią 2020 r. na terenie dawnego niemieckiego ośrodka zagłady SS-Sonderkommando Sobibor otwarto nową ekspozycję muzealną dokumentującą historię tego miejsca oraz upamiętniającą jego ofiary. Muzeum jest ulokowane w nowym, wybudowanym specjalnie w tym celu, minimalistycznym budynku. Wystawa ma charakter ściśle dokumentalny; bardzo oszczędnie korzysta z multimediów i wystrzega się wszelkich form inscenizacji historii, które kuratorzy uznali za niestosowne. Nie ma ona sztucznie eskalować emocji, ale ma stanowić miejsce „informacji, refleksji i żałoby”. Mimo swej prostoty jest niezwykle nowoczesna i podąża za światowymi trendami w dziedzinie upamiętnienia masowych zbrodni, w tym przede wszystkim zbrodni drugiej wojny światowej i Holocaustu. Prezentacja  opiera się na wiedzy pozyskanej podczas prowadzonych od 2000 r. prac archeologicznych. Pozwoliły one zweryfikować wiele informacji dotyczących topografii i historii obozu. Wydobyły również na światło dzienne tysiące artefaktów, które stały się trzonem nowo powstałej ekspozycji. Ma ona stanowić wprowadzenie do wizyty w miejscu historycznym i ułatwić zwiedzającym „czytanie zastanego krajobrazu”. Sam teren obozu czeka jednak jeszcze na uporządkowanie i upamiętnienie.