Âli/Siz Alevilik’e Reddiye

Abstract

Bu çalışma en temelde son on yıllarda ortaya çıkıp yaygınlaşan, bugün de çokça gündeme gelen ve nispeten taraftar sayısında görece bir artışı sağlayan “Alisiz Alevilik” söylemini ele almaktadır. Alisiz Alevilik söylemini yayanlar, hem konu içeriğini yapılandırırken hem de kaynak seçiminde hiçbir bilimsel tutum sergilemedikleri gibi daha çok ideolojik bir tutum içerisinde görüş bildirmektedirler. Kurgulanmış bu söylem içerisinde Alevi yolunun beslendiği yahut esinlendiği ana kaynaklara ya hiç başvurulmamış ya da çoğu zaman geleneğin kendi söylemine rağmen bu temel kaynaklar göz ardı edilerek, geleneğin kendi içinden olmayan argümanlarla bir karşı söylem geliştirilmeye çalışılmıştır. Özellikle siyasallaştırılmış İslam fenomeni ile Aleviliğin ve diğer birçok ezoterik öğretinin beslendiği İslam’ın irfan geleneği arasında bir ayrıma varamayan veya varmak istemeyen bu ideolojik tutum, İslam’ın topyekûn reddedilmenin kestirme ve ferah bir yol olduğunu düşünerek Alevilik İslam dışıdır söylemini bir kaçış yolu olarak kurgulamaktadır. Diğer taraftan otantik Alevi söylemi içerisindeki Hz. Ali imgesinin de gerçekte olmadığı, bu imgenin tamamen geleneğin kendi duygusal kurgusu olduğu dillendirilmekte, özellikle tasavvuf literatürü göz ardı edilerek, bugün gerçek olup olmadıkları konusunda şiddetli tartışmaların yürütüldüğü bir geleneğin, hadis geleneğinin verilerini esas kabul edilerek farklı bir Hz. Ali imajının olduğu söylenmekte ve gerçek Ali imgesinin de bu olduğu belirtilmektedir. Aleviliğin söylemindeki Ali düşüncesinin bir kurgudan ibaret olduğunun ve gerçekte Hz. Ali’nin Sünni İslam geleneğin söyleminde tarif edildiği üzere olduğunun vurgulanması aynı şekilde Alevilik İslam dışıdır söyleminin bir türevidir. Oysa bu iddia aynı ideolojik aidiyet içerisinde gelişigüzel bir seçkinin ürünü olup hala gerekçelendirilmeyi beklemektedir. Bizce bu iddialar binlerce yıldır süregelen bir geleneğin kadim söyleminin anlaşılmamasından kaynaklanmaktadır. Bu sebeple de bir reddiye olarak düşünülmüş bu yazı bu çerçevede ele alınıp işlenmiştir.