GEORGE HERBERT MEAD’İN SOSYAL DAVRANIŞÇILIK DEVRİMİ: SOSYOLOJİZM VE PSİKOLOJİZM KISKACINDA BİR “İLİŞKİSEL FAİLLİK” DENEMESİ

Abstract

George Herbert Mead sembolik etkilesimciligin onde gelen kuramcilarindandir. Sosyal davraniscilik basligiyla, pragmatist koklerinin etkisinde, dualist olmayan, birey ve toplumun iliskisel birlikteligini yansitan sentezci bir sosyal teori gelistirmistir. Mead, sosyal davranisciligiyla sosyoloji ve psikolojide mekanikcilige varan ve iliskisel bir kavrayisin onune set ceken egilimlerin bir elestirisini sunmaktadir. Makalemizde ilk olarak sosyal davranisciligin, insan eylemlerini uyaranlarin ve icsel sureclerin urunu olarak goren psikolojik indirgemecilikle (psikolojizm), ayni eylemleri sadece icsellestirilmis deger ve normlara yonelik bir uyma davranisi olarak goren sosyolojik belirlenimcilik (sosyolojizm) arasindaki zitligi asan sentezci egilimi ele alinmistir. Ikinci olarak, Mead’in kuraminin “iliskisel faillige” yer veren guclu yonlerinin irdelenmesi amaclanmistir. Bu baglamda, Mead’in benligin iki yonu olarak sergiledigi “ben” ve “beni/bana” analizinde , kendi deneyiminin sonuclarini kendine yeniden yukleyerek etkinlik gosteren refleksif zekâ kavrayisi nda ve bireyler arasindaki anlamli sembolik etkilesimin asli oznelerarasi karakter inde bu iliskisel faillik kavrayisin ne olcude etkin oldugu gosterilmeye calisilmistir. Boylelikle makalemiz Mead’in sentezci perspektifinin bugun icin guncelligini koruyan zengin bir kaynak oldugunu vurgulamaktadir.