COVID-19 PANDEMİSİNİN EKONOMİK ETKİLERİ: İSTANBUL’DA FARKLI SOSYAL KIRILGANLIK DÜZEYİNDEKİ HANELERİN DENEYİMLERİ

Abstract

COVID-19 pandemisiyle birlikte toplumun çeşitli katmanlarında yadsınamaz değişimler yaşanmıştır. Koronavirüsün sağlık üzerindeki etkisinin yanında, pandeminin kendini en çok hissettirdiği alanlardan birisi de ekonomi olmuştur. Tüm dünyada, pandemiyle birlikte yaşanan kapanmalar ve alınan önlemler ile sağlık sektörünün üstlendiği yük ile birlikte milli ekonomiler de büyük hasar almıştır. Bu makale, COVID-19 pandemisinin ülke bazındaki ekonomik etkilerini anlamlandırmanın ötesine geçerek bu etkileri hane bazında anlamayı amaçlamaktadır. Makalede kullanılan veriler, 2020 yılında TUBİTAK’ın desteği ile İstanbul’da gerçekleştirilen bir araştırmadan elde edilmiştir. Bu araştırmada, farklı sosyal kırılganlık düzeyine sahip hanelerin pandemiyi deneyimleme biçimleri; sosyal, ekonomik, demografik faktörlerle, sağlık ve kurumsal hizmetlere erişim temaları çerçevesinde değerlendirilmiştir. Bu makalede ise sadece ekonomik boyuta odaklanılmakta ve hanelerin ekonomik yaşamlarına ilişkin deneyimleri; sahip olunan iş/meslek, işsizlik, pandemide çalışma durumu, pandemide iş kaybı, ekonomik destek ihtiyacı, kimlerden/nereden ekonomik destek alındığı ya da kimlere ekonomik destek verildiği kapsamında değerlendirilmiştir. Bu doğrultuda, İstanbul’un sosyal kırılganlık indeks skoruna göre “kırılgan”, “orta-üst kırılgan”, “orta-alt kırılgan” ve “kırılgan olmayan” ilçelerinde yaşayan 18 yaş üstü toplam 441 kişi ile pandeminin ilk 6 ayı içerisinde gerçekleştirilmiş telefon anketlerinden toplanan veriye nicel analizler uygulanmıştır. Makalenin en temel bulgusu, pandemi deneyiminin ekonomik boyutunun pandemi öncesi koşullar tarafından şekillenmekte olduğuna yöneliktir. Makale, hanenin kırılganlık düzeyi arttıkça pandeminin ekonomik etkilerinin de derinleşmekte olduğunu göstermiştir.