Suriye Sanatında Savaşın Etkilerinin Görünümü

Abstract

Suriye, coğrafi olarak yer aldığı konumu itibariyle ilahi dinlerin ortaya çıktığı v antik dönemlerin yaşandığı çok katmanlı coğrafyaya sahiptir. Ülkenin insanları sanata yatkın ve kozmopolit şehirleriyle çokkültürlü bir ortamı paylaşmışlardır. 16. yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı Devleti sınırlarında yer alan Suriye, 19.yy itibariyle Osmanlı’nın batı etkisinde kalan sanat ve sosyal hayatının benzer şekilde etkisine girmiştir. I. Dünya Savaşı sonrasında Fransız mandası olması sebebiyle de baskın bir Fransız kültürü söz konusudur. 1950’li yıllarda ise Arap milliyetçiliği sosyal sanat hayatına etki etmiştir. Bu dönemde Suriyeli sanatçıların alegori, hiciv ve gerçekçilikle alakalı çalışmaları dikkat çekicidir. 1960’ların sonlarına gelindiğinde Arap-İsrail savaşı yaşanmıştır. Bu dönemde Suriye’deki siyasi durumun kötüye gitmesi ve sürecin karmaşıklaşması nedeniyle sanatçılar yeni bir nesnellik biçimi geliştirmiştir. Durgun ve zorunlu sessizlikle geçen Esed yönetiminin ilk 20 yılından sonra 1990’larda sanat ortamı canlanmıştır. Şam Güzel Sanat Fakültesi ve özel grup ve galeriler canlılığı sağlamıştır. Ancak yanı başlarında devam eden savaşlar ülkede yaşayan sanatçıları derinden etkilemiş ve işlerine yansımıştır. Son olarak 2011’de Arap Baharı diye adlandırılan Ortadoğu ve Mağribi Müslüman ülkelerdeki protestolar Suriye’de bir iç savaş çıkmasıyla sonuçlanmıştır. Savaş nedeniyle sanatçılar Dubai, İstanbul, Beyrut gibi şehirlerde sanat faaliyetlerini sürdürürken bir kısım sanatçı da Batı ülkelerine göç etmiştir. Sanatçıların eserlerinde yaşadıkları savaşa ve onun derin izlerine rastlanmaktadır. Bu eserler, bazen tuval üzerinde bazen bir enstalasyon -yerleştirme bazen de fotoğraf ve video gibi bir çağdaş sanat işi olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışma; Suriye çağdaş sanatı üzerine literatür taraması ile konunun örnek eserler üzerinden yorumlanmasından oluşmaktadır. Makalenin amacı sanatçıların savaşın etkileri ile sanat eserlerinde nasıl bir görsellikle reaksiyon gösterdiğinin incelenmesidir.