Delegaci miasta Kowna na sejmach Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII wieku

Abstract

W okresie panowania Stanislawa Augusta magistrat miasta Kowna wysylal swoich delegatow na sejmy az osiem razy: od sejmu elekcyjnego 1764 r. do ostatniego grodzienskiego w 1793 r. Najprawdopodobniej do czasu reform Sejmu Czteroletniego zainteresowanie kownian bylo ograniczone do spraw lokalnych ich miasta. W 1789 r. pod wplywem Wiadomości o pierwiastkowej miast zasadzie w Polszcze Michala Swinarskiego w kowienskiej instrukcji znalazly sie pierwsze ządania o treści politycznej, dotyczące calej Rzeczypospolitej – aby delegaci miast mieli prawo glosu na kazdym sejmie. Z drugiej strony Kowno zawsze orientowalo sie na najwieksze miasta Wielkiego Ksiestwa – Wilno i Grodno. W prośbach do sejmu kownianie skupiali uwage na handlu, rzemiośle, komunikacji miasta, ale dąząc do swoich celow, starali sie wykorzystac zmiany zachodzące w calym panstwie. Na podstawie kowienskiego przykladu mozna zaryzykowac teze, ze aktywnośc polityczna mieszczan litewskich byla wieksza niz dotychczas sądzono w historiografii. During the reign of King Stanislaus Augustus, the burghers of Kowno (Kaunas) sent their delegates to the Sejm of the Commonwealth as many as eight times, starting from the Election Sejm of 1764 to the last, Grodno (Hrodna) Sejm, in 1793. But, most probably, until the reforms of the Four-Year Sejm (1788–1792), their interests focused on local problems and matters concerning their city. In 1789, under the influence of Michal Swinarski’s text Wiadomości o pierwiastkowej miast zasadzie w Polsce (Knowledge of the Primary Principle of Cities in Poland), the instruction of the Kowno sejmik included the first political demands applying to the whole Commonwealth – that representatives of townsmen should participate, with voting rights, in every sejm. On the other hand, Kaunas had always been oriented toward the largest cities of the Grand Duchy of Lithuania – Wilno (Vilnius) and Grodno. In their requests to the Sejm, the burghers focused mainly on local affairs: commerce, crafts, city’s transport, but – in pursuing their objectives – they tried to build on changes within the whole Polish-Lithuanian Commonwealth. The example of Kowno allows us to presume that Lithuanian townsmen were more active politically than previously thought in the literature on the subject.