Şah İsmail Hatayî (Divan, Dehnâme, Nasihatnâme and Anatolian Hatayîs)

YAZIT Kültür Bilimleri Dergisi Pub Date : 2023-06-23 DOI:10.59902/yazit.1286925

M. Sever

{"title":"Şah İsmail Hatayî (Divan, Dehnâme, Nasihatnâme and Anatolian Hatayîs)","authors":"M. Sever","doi":"10.59902/yazit.1286925","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"İbrahim Aslanoğlu’nun, pek çok araştırmacının (önsözde belirtildiği gibi S. N. Ergun, Azerbaycanlı araştırmacılar, Batılı Türkologlar) varlığından haberli olduğu, ancak içeriği hakkında bilgi sahibi olmadığı Taşkent Nüshası’nı temel alarak hazırladığı Şah İsmail Hatayî (Divân, Dehnâme, Nasihatnâme ve Anadolu Hatayîleri) adlı eser, Türk edebiyatı açısından çok önemli bir eserdir. Çünkü Taşkent nüshası, Şah İsmail’in ve oğlu Şah Tahmasb’ın hattatı olan ve Hatayî’yi yakından tanıyan Nişaburlu Mahmut tarafından kaleme alınmıştır. Bu yönüyle de elde bulunan kaynakların en sağlamı olduğu söylenebilir. Pek çok kütüphanede bulunan cönklerdeki, mecmualardaki, vd. eserlerdeki Şah İsmail Hatayî mahlaslı şiirler, -Aslanoğlu’nun tespitiyle- yanlış olarak Bektaşî edebiyatının ürünlerine benzer, koşma tarzında nefesler söyleyen bir şair tipinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Oysa, başta Taşkent nüshası olmak üzere İstanbul dışındaki kütüphanelerde bulunan yazma eserlerde Hatayî’nin hece ölçüsüyle şiiri bulunmamaktadır. Aslanoğlu’nun daha önce Pir Sultan Abdallar konusundaki titizliğine, yanlışları ve yanılgıları giderme yönündeki çabalarına, bu eserinde de tanık olunmaktadır. Çalışmamızda, adı geçen eserin önemi, İbrahim Aslanoğlu’nun eserini meydana getirirken gösterdiği çabaları ve hassasiyeti değerlendirilmeye çalışılacaktır.","PeriodicalId":243985,"journal":{"name":"YAZIT Kültür Bilimleri Dergisi","volume":"72 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-06-23","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"YAZIT Kültür Bilimleri Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.59902/yazit.1286925","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

İbrahim Aslanoğlu’nun, pek çok araştırmacının (önsözde belirtildiği gibi S. N. Ergun, Azerbaycanlı araştırmacılar, Batılı Türkologlar) varlığından haberli olduğu, ancak içeriği hakkında bilgi sahibi olmadığı Taşkent Nüshası’nı temel alarak hazırladığı Şah İsmail Hatayî (Divân, Dehnâme, Nasihatnâme ve Anadolu Hatayîleri) adlı eser, Türk edebiyatı açısından çok önemli bir eserdir. Çünkü Taşkent nüshası, Şah İsmail’in ve oğlu Şah Tahmasb’ın hattatı olan ve Hatayî’yi yakından tanıyan Nişaburlu Mahmut tarafından kaleme alınmıştır. Bu yönüyle de elde bulunan kaynakların en sağlamı olduğu söylenebilir. Pek çok kütüphanede bulunan cönklerdeki, mecmualardaki, vd. eserlerdeki Şah İsmail Hatayî mahlaslı şiirler, -Aslanoğlu’nun tespitiyle- yanlış olarak Bektaşî edebiyatının ürünlerine benzer, koşma tarzında nefesler söyleyen bir şair tipinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Oysa, başta Taşkent nüshası olmak üzere İstanbul dışındaki kütüphanelerde bulunan yazma eserlerde Hatayî’nin hece ölçüsüyle şiiri bulunmamaktadır. Aslanoğlu’nun daha önce Pir Sultan Abdallar konusundaki titizliğine, yanlışları ve yanılgıları giderme yönündeki çabalarına, bu eserinde de tanık olunmaktadır. Çalışmamızda, adı geçen eserin önemi, İbrahim Aslanoğlu’nun eserini meydana getirirken gösterdiği çabaları ve hassasiyeti değerlendirilmeye çalışılacaktır.

查看原文本刊更多论文

伊布拉希姆-阿斯拉诺奥卢根据塔什干抄本编写的题为《Şah İsmail Hatayî》（《Divân》、《Dehnâme》、《Nasihatnâme》和《Anatolian Hatayîs》）的著作是土耳其文学史上一部非常重要的作品，许多研究人员（如序言中所述，S. N. Ergun、阿塞拜疆研究人员、西方土耳其学家）都知道这部著作的存在，但却不了解其内容。因为塔什干副本的作者是尼沙布尔鲁的马赫穆特，他是沙赫-伊斯梅尔及其儿子沙赫-塔马斯布的书法家，与哈塔伊关系密切。在这方面，它可以说是现有资料中最可靠的。在许多图书馆中都能找到以沙阿-伊斯梅尔-哈塔伊为笔名的诗歌，这导致了一种诗人类型的出现，正如阿斯拉诺奥卢（Aslanoğlu）所断定的那样，这种诗人错误地唱出了类似于贝克塔什文学作品的科斯马风格的气息。然而，在伊斯坦布尔以外的图书馆发现的手稿中，尤其是在塔什干副本中，没有哈塔伊用音节格律写的诗。阿斯拉诺奥卢对阿卜杜勒苏丹皮尔的研究一丝不苟，并努力消除错误和误解，这在这部作品中也可见一斑。本研究将对上述作品的重要性、易卜拉欣-阿斯拉诺奥卢在创作时的努力和敏感性进行评估。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

YAZIT Kültür Bilimleri Dergisi

自引率

0.00%

发文量