Ազգային ինքնության կորստի վախերը և դրանց հակազդման ձևերը

Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology Pub Date : 2022-05-03 DOI:10.46991/bysu:e/2022.13.1.003

Սեյրան Զաքարյան

{"title":"Ազգային ինքնության կորստի վախերը և դրանց հակազդման ձևերը","authors":"Սեյրան Զաքարյան","doi":"10.46991/bysu:e/2022.13.1.003","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Հոդվածում առաջադրվել այն միտքը, որ հայության մեջ տևական ժամանակ տարբեր, հատկապես կեցության անբարենպաստ պայմանների անփոփոխության պատճառներով շեշտը դրվել է ոչ թե կառուցարկված ազգային ինքնության նորացման ու հարստացման, այլ գլխավորապես պահպանման վրա։ Նման դիրքորոշման հիմքում ընկած են ինքնութենական տարրերը կորցնելու վախերը, որոնց հակազդման ակտիվ ձևերից են զինված պայքարն ու ազատամարտը, համաշխարհային ու տարածաշրջանային շարժումներին մասնակցելը, իսկ կրավորական ձևերից են՝ ավանդապահությունը, գաղտնապահությունը, առանձնացում-մեկուսացումը և հեռացումը։ Հոդվածում դիտարկվում են հակազդման կրավորական ձևերը, որոնց հիմքում ընկած է այն դիրքրորոշումը, որ ո՛չ մի դեպքում և ո՛չ մի պայմանով չպետք է հրաժարվել ավանդվածից ու ազգային ինքնության հիմնասյուններից՝ հայրենիքից ազգից, կրոնից ու դավանանքից, պատմական անցյալից և այլն։ Կրավորական ձևերը ազգային ինքնության պահպանման հուսալի մեխանիզմներ էին հատկապես միջնադարում, երբ համատարած գերակշռում էր ավանդական մտածելակերպը և ազգությունը նույնավում էր կրոնի և դավանանքի հետ։ Սակայն տևական ժամանակ ինքնությունը միայն դրանցով պահպանելու ռազմավարությունը դրականի հետ միասին ունեցել է (և ունի) իր բացասական հետևանքները։ Նախ, ավանդապաշտությունը, հատկապես դրա արմատական թևը, մերժում է նորամուծությունները, և դրանով իսկ խոչընդոտում են ինքնության հարստացմանն ու արդիականացմանը։ Երկրորդ, առանձնացման դիրքրորոշումն ենթադրում է մտածելակերպի ու գործելակերպի փոփոխություն, սեփական կյանքի կազմակերպման հիմքերի ու սկզբունքների՝ հզորանալու քաղաքական տեսլականի, ազգային կրթության ու դաստիարակության համակարգի, մշակութային արժեքների պահպանման ձևերի մշակում: Սակայն ինքնատարբերակվելով ու առանձնանալով արտաքին աշխարհից, հայերը հաճախ առաջնորդվել ենք առավելապես գոյատևման կենսափիլիսոփայությամբ և տարբերակվելու նախնական քայլերից այն կողմ չեն անցել, չեն մշակել առանձնացվածի ամբողջական կենսափիլիսոփայություն ու գաղափարախոսություն: Իսկ զարգանալու ու հզորանալու և ժամանակի ոգուն համահունչ գործելու ստուգված ճանապարհը ավանդույթի վերարժևորման, ավանդականի և նորարականի, սեփականի ու օտարի խելամիտ ու ինքնատիպ համադրումն է, ավանդականի վրա հիմնված ինքնության քաղաքակրթական նոր շերտի կառուցումը։","PeriodicalId":149529,"journal":{"name":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","volume":"44 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-05-03","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.46991/bysu:e/2022.13.1.003","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Հոդվածում առաջադրվել այն միտքը, որ հայության մեջ տևական ժամանակ տարբեր, հատկապես կեցության անբարենպաստ պայմանների անփոփոխության պատճառներով շեշտը դրվել է ոչ թե կառուցարկված ազգային ինքնության նորացման ու հարստացման, այլ գլխավորապես պահպանման վրա։ Նման դիրքորոշման հիմքում ընկած են ինքնութենական տարրերը կորցնելու վախերը, որոնց հակազդման ակտիվ ձևերից են զինված պայքարն ու ազատամարտը, համաշխարհային ու տարածաշրջանային շարժումներին մասնակցելը, իսկ կրավորական ձևերից են՝ ավանդապահությունը, գաղտնապահությունը, առանձնացում-մեկուսացումը և հեռացումը։ Հոդվածում դիտարկվում են հակազդման կրավորական ձևերը, որոնց հիմքում ընկած է այն դիրքրորոշումը, որ ո՛չ մի դեպքում և ո՛չ մի պայմանով չպետք է հրաժարվել ավանդվածից ու ազգային ինքնության հիմնասյուններից՝ հայրենիքից ազգից, կրոնից ու դավանանքից, պատմական անցյալից և այլն։ Կրավորական ձևերը ազգային ինքնության պահպանման հուսալի մեխանիզմներ էին հատկապես միջնադարում, երբ համատարած գերակշռում էր ավանդական մտածելակերպը և ազգությունը նույնավում էր կրոնի և դավանանքի հետ։ Սակայն տևական ժամանակ ինքնությունը միայն դրանցով պահպանելու ռազմավարությունը դրականի հետ միասին ունեցել է (և ունի) իր բացասական հետևանքները։ Նախ, ավանդապաշտությունը, հատկապես դրա արմատական թևը, մերժում է նորամուծությունները, և դրանով իսկ խոչընդոտում են ինքնության հարստացմանն ու արդիականացմանը։ Երկրորդ, առանձնացման դիրքրորոշումն ենթադրում է մտածելակերպի ու գործելակերպի փոփոխություն, սեփական կյանքի կազմակերպման հիմքերի ու սկզբունքների՝ հզորանալու քաղաքական տեսլականի, ազգային կրթության ու դաստիարակության համակարգի, մշակութային արժեքների պահպանման ձևերի մշակում: Սակայն ինքնատարբերակվելով ու առանձնանալով արտաքին աշխարհից, հայերը հաճախ առաջնորդվել ենք առավելապես գոյատևման կենսափիլիսոփայությամբ և տարբերակվելու նախնական քայլերից այն կողմ չեն անցել, չեն մշակել առանձնացվածի ամբողջական կենսափիլիսոփայություն ու գաղափարախոսություն: Իսկ զարգանալու ու հզորանալու և ժամանակի ոգուն համահունչ գործելու ստուգված ճանապարհը ավանդույթի վերարժևորման, ավանդականի և նորարականի, սեփականի ու օտարի խելամիտ ու ինքնատիպ համադրումն է, ավանդականի վրա հիմնված ինքնության քաղաքակրթական նոր շերտի կառուցումը։

查看原文本刊更多论文

Հոդվածումառաջադրվելայնմիտքը,որհայությանմեջտևականժամանակտարբեր,հատկապեսկեցությանանբարենպաստպայմաններիանփոփոխությանպատճառներովշեշտըդրվելէոչթեկառուցարկվածազգայինինքնությաննորացմանուհարստացման,այլգլխավորապեսպահպանմանվրա։Նմանդիրքորոշմանհիմքումընկածենինքնութենականտարրերըկորցնելուվախերը,որոնցհակազդմանակտիվձևերիցենզինվածպայքարնուազատամարտը,համաշխարհայինուտարածաշրջանայինշարժումներինմասնակցելը,իսկկրավորականձևերիցեն՝ավանդապահությունը,գաղտնապահությունա,ըռանձնացում-մեկուսացումըևհեռացումը։Հոդվածումդիտարկվումենհակազդմանկրավորականձևերը,որոնցհիմքումընկածէայնդիրքրորոշումը,որո建立一个չմիդեպքումևո建立一个չմիպայմանովչպետքէհրաժարվելավանդվածիցուազգայինինքնությանհիմնասյուններից՝հայրենիքիցազգիկց,րոնիցուդավանանքից,պատմականանցյալիցևայլն։Կրավորականձևերըազգայինինքնությանպահպանմանհուսալիմեխանիզմներէինհատկապեսմիջնադարում,երբհամատարածգերակշռումէրավանդականմտածելակերպըևազգությունընույնավումէրկրոնիևդավանանքիհետ։Սակայնտևականժամանակինքնությունըմիայնդրանցովպահպանելուռազմավարությունըդրականիհետմիասինունեցելէ(ևունի)իրբացասականհետևանքները։Նախ,ավանդապաշտությունը,հատկապեսդրաարմատականթևը,մերժումէնորամուծությունները,ևդրանովիսկխոչընդոտումենինքնությանհարստացմաննուարդիականացմանը։Երկրորա,դռանձնացմանդիրքրորոշումնենթադրումէմտածելակերպիուգործելակերպիփոփոխություն,սեփականկյանքիկազմակերպմանհիմքերիուսկզբունքների՝հզորանալուքաղաքականտեսլականիա,զգայինկրթությանուդաստիարակությանհամակարգմի,շակութայինարժեքներիպահպանմանձևերիմշակում:Սակայնինքնատարբերակվելովուառանձնանալովարտաքինաշխարհից,հայերըհաճախառաջնորդվելենքառավելապեսգոյատևմանկենսափիլիսոփայությամբևտարբերակվելունախնականքայլերիցայնկողմչենանցե,չլենմշակելառանձնացվածիամբողջականկենսափիլիսոփայությունուգաղափարախոսություն:Իսկզարգանալուուհզորանալուևժամանակիոգունհամահունչգործելուստուգվածճանապարհըավանդույթիվերարժևորման,ավանդականիևնորարականիս,եփականիուօտարիխելամիտուինքնատիպհամադրումնէ,ավանդականիվրահիմնվածինքնությանքաղաքակրթականնորշերտիկառուցումը։

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Bulletin of Yerevan University E: Philosophy, Psychology

自引率

0.00%

发文量