{"title":"Hagiographic Episodes And Symbols As A Reflection Of Early Medieval Mindset And Imagination","authors":"Shavarsh Azatyan","doi":"10.54503/1829-4073-2022.2.19-28","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Վաղմիջնադարյան հայ սրբախոսական գրականությունը, չնայած զարգանում էր ընդհանուր սկզբունքներով և կաղապարներով, աստիճանաբար կրում էր նաև որոշակի փոփոխություններ։ Կերպափոխություններն ակնառու են նախ և առաջ օտար տիրապետությունների շրջանում ստեղծված Հիզտբուզիտի և Դավիթ Դվնեցու վկայաբանություններում։ Կառուցվածքային առումով այս վկայաբանությունները կանոնական են՝ առկա են նահատակությունը փառաբանող փոքրիկ նախաբան, որին հաջորդել են նրանց կյանքի մասին համառոտ տեղեկությունները: Նշյալ վկայաբանություններում ակնհայտ դրսևորվել է խաչի պաշտամունքը, խաչի խորհրդաբանական լայն կիրառությունը։ Ընդ որում, խաչն հանդիսացել է ոչ միայն փրկագործական առարկա, այլ նաև տարածության մեջ որոշակի կողմնորոշիչ՝ վաղ միջնադարյան հայ իրականության մեջ ցույց տալով աշխարհի կողմերի մասին եղած պատկերացումները։ Վկայաբանություններում նաև սրբերին տանջելու առարկայական միջոցները՝ առկա են սրբացումը՝ Դավթի կողը խոցած նիզակը, Շուշանիկին կաշկանդած կալանած շղթաները։ Հետաքրքրական սյուժե է հեռացում-վերադարձը։ Քրիստոնեությունից հեռացած, ապա կրկին քրիստոնեություն ընդունած հավատացյալները յուրահատուկ վերադարձ են կատարել։ Սրբախոսական հերոսների հեռացումը ճանապարհ է կատարելագործվելու, նոր գաղափարներ ձեռք բերելու, իսկ վերադարձը փրկագործություն՝ ուրիշների համար։","PeriodicalId":261109,"journal":{"name":"Journal of Armenian studies","volume":"2519 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-09-24","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of Armenian studies","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.54503/1829-4073-2022.2.19-28","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Վաղմիջնադարյան հայ սրբախոսական գրականությունը, չնայած զարգանում էր ընդհանուր սկզբունքներով և կաղապարներով, աստիճանաբար կրում էր նաև որոշակի փոփոխություններ։ Կերպափոխություններն ակնառու են նախ և առաջ օտար տիրապետությունների շրջանում ստեղծված Հիզտբուզիտի և Դավիթ Դվնեցու վկայաբանություններում։ Կառուցվածքային առումով այս վկայաբանությունները կանոնական են՝ առկա են նահատակությունը փառաբանող փոքրիկ նախաբան, որին հաջորդել են նրանց կյանքի մասին համառոտ տեղեկությունները: Նշյալ վկայաբանություններում ակնհայտ դրսևորվել է խաչի պաշտամունքը, խաչի խորհրդաբանական լայն կիրառությունը։ Ընդ որում, խաչն հանդիսացել է ոչ միայն փրկագործական առարկա, այլ նաև տարածության մեջ որոշակի կողմնորոշիչ՝ վաղ միջնադարյան հայ իրականության մեջ ցույց տալով աշխարհի կողմերի մասին եղած պատկերացումները։ Վկայաբանություններում նաև սրբերին տանջելու առարկայական միջոցները՝ առկա են սրբացումը՝ Դավթի կողը խոցած նիզակը, Շուշանիկին կաշկանդած կալանած շղթաները։ Հետաքրքրական սյուժե է հեռացում-վերադարձը։ Քրիստոնեությունից հեռացած, ապա կրկին քրիստոնեություն ընդունած հավատացյալները յուրահատուկ վերադարձ են կատարել։ Սրբախոսական հերոսների հեռացումը ճանապարհ է կատարելագործվելու, նոր գաղափարներ ձեռք բերելու, իսկ վերադարձը փրկագործություն՝ ուրիշների համար։