Resimli Bir Onyedinci Yüzyıl Osmanlı Mecmuası

Abstract

Bu makale 1640–1642 yillari arasinda Ahmed bin Musa isimli bir sahis tarafindan hazirlanan bir mecmuada (Berlin Devlet Kutuphanesi MS. Quart, 1988) bulunan IV. Murad’in Bagdat kusatmasina ait bir minyaturu inceler. Bu onyedinci yuzyila ait olan mecmua cok ozenli bir sekilde hazirlanmistir. Mensur eserler metnin ana kisminda, manzum eserler, tarihler ve listeler ise hasiye kismindadir. Mecmuanin bu organizasyonu eserin basindaki fihristte de belirtilir ve mizanpaj acisindan, metnin tek bir elden cikmasindan, basliklarin ve bolum baslarinin yer yer dekoratif unsurlarla bezenmesinden ve ozellikle de tek sayfa bir resmin dahil edilmesinden eserin cok ozenli bir sekilde hazirlanmis oldugu anlasilir. Mecmuada bulunan eserler pek cok farkli konuya aittir: mecmua dini konulu eserler ile baslar, daha sonra cesitli tarihi eserler, hikayeler, sair tezkireleri, edebi eserler, tip uzerine eserler, takvimler ve son olarak cifr hakkinda eserler yer alir. Eserlerin pek cogu onaltinci ve onyedinci yuzyillarda nesredilmistir ve hepsi Turkce’dir. Orijinali Arapca ya da Farsca olan birkac eserin Turkce ceviri ve adaptasyonlari tercih edilmistir. Eserin iceriginden kisaca bahsettikten sonra, bu makale ozellikle Bagdat kusatmasi hakkindaki metin ve resim uzerinde durur. Metin kusatma sirasinda mevcut olan bir ic oglanin payitahta gonderdigi bir mektuptur ve bu mektubun sonunda, mecmuayi hazirlayan Ahmed bin Musa sayfanin oteki yaninda olan resme bakilmasina salik verir. Mecmua bir butun olarak incelendiginde cagdaslariyla bir takim benzerlikler gosterse de bu ozenli resim ile birlikte digerlerinden ayrilir.