Potencjał inwazyjny obcych drzew i krzewów iglastych uprawianych jako choinki w Polsce

Abstract

W związku z gwałtownie wzrastającym zapotrzebowaniem na żywe drzewka choinkowe w drugiej połowie XX wieku w wielu krajach rozwinęły się wielkoobszarowe plantacje choinek, na których uprawia się obce gatunki roślin iglastych. Celem niniejszej pracy jest zwrócenie uwagi na niedostateczne rozpoznanie problemu inwazji obcych gatunków drzew i krzewów uprawianych na plantacjach choinek w Polsce. Praca opiera się na przeglądzie literatury oraz informacjach uzyskanych od niektórych plantatorów choinek w Polsce. Podobnie jak uprawy leśne, plantacje choinek stwarzają ryzyko rozsiania się nasion obcych gatunków iglastych razem z wiatrem lub przy udziale zwierząt, pod warunkiem, że czas uprawy jest wystarczająco długi, aby rośliny mogły wytworzyć szyszki z nasionami zdolnymi do kiełkowania. Z drugiej strony zdarza się, że ludzie przesadzają doniczkowe choinki do ogrodu lub nawet bezpośrednio do lasu, co również może doprowadzić do zadomowienia gatunku obcego w środowisku naturalnym. Uprawa drzew choinkowych na plantacjach choinek, jak i w prywatnych ogrodach, powinna być ściśle kontrolowana, aby zapobiegać przedostawaniu się obcych gatunków iglastych poza teren uprawy. Zaleca się uprawę z dala od obszarów chronionych, a także usuwanie młodych szyszek nasiennych oraz propagowanie uprawy rodzimych gatunków w obrębie ich rodzimego zasięgu w Polsce. Wśród uprawianych drzew choinkowych największy potencjał inwazyjny mają gatunki, które osiągnęły już stadium naturalizacji na terenie naszego kraju, tj. daglezja zielona ( Pseudotsuga menziesii ), sosna czarna ( Pinus nigra ), świerk kaukaski ( Picea orientalis ) i świerk sitkajski ( Picea sitchensis ).