Toplumsal Yargıların Kültürel Söylemlerle İfadesi: 'Verilir, Verilmez' Örneği

Abstract

Bu calismada; Turk toplumunda sikca kullanilan “vermek (ver-)” fiilinin yeterliliginin olumlu ve olumsuz hâlinin (ver-il-ir; ver-il-mez) soz gruplariyla bir araya gelerek yargi bildiren soylemler olusturmasi ve bu soz gruplarinin davranislar, nesneler ve olaylarla ilgili kullanildiklari nitelemeler ve toplumsal yargilar uzerinde durulmustur. Turk toplumunda cok onemli olan inanclarin, duygularin, dusuncelerin, ideallerin nasil olustugu; butun toplumlarin guzelle cirkini, iyiyle kotuyu, uygun olanla (olumlu) olmayani (olumsuz); gunahla sevabi; odulle cezayi olustururken ifade ettikleri 30 olumlu (ver-il-ir) ve 20 olumsuz kavramsal nitelikli yargi (ver-il-mez) arastirilmis ve incelenmistir. Calisma sonucunda ortaya cikan soz varligi, Turk toplumunun “toplumsal degerler ve kulturel soylemler” acisindan ne kadar zengin oldugunu da gostermektedir. Bu calismada gorusme teknigi kullanilarak, farkli yas araliklarinda ve egitim seviyelerinde 100 kadin ve 100 erkek olmak uzere toplamda 200 kisinin katilimiyla toplumsal yargi ifadelerinde “neyin verilir neyin verilmez” oldugu konusunda yargi bildiren toplumsal soylem kullanimlarina cevap aranmistir. Soylemler nesneye, ozneye ve ozneye/nesneye olmak uzere kategorize edilmis ve frekans tablolari olusturulmustur