Kadı Siraceddin el-Urmevî’ye Göre Mantığın Konusu, Önemi ve Gerekliliği

Abstract

Mantık, doğru düşünmenin kurallarını içeren ve insanı yanlışa düşmekten koruyan bir ilimdir. Bu ilim felsefe tarihinde önemli bir yerde bulunmaktadır. İslam düşünce tarihinde de bu önemini genel itibariyle korumuştur. Farâbî’nin bu ilmi özenle incelemesiyle ve Aristoteles’ten sonra onu tekrar sistematik hale getirmesiyle birlikte mantık ilimlerin, özellikle felsefenin, ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Daha sonra ise Gazâlî ile birlikte sadece felsefenin değil aynı zamanda kelam ve fıkıh gibi ilimlerle bir araya gelmiştir. Gazâlî sonrasında bu durum Fahreddin er-Râzî ile devam etmiş ve onun takipçileri de benzer yaklaşım sergilemiştir. Fahreddin er-Râzî’nin takipçilerinden olan Urmevî de mantık ilmini önemli bulmuş ve onun öğrenilmesi gerektiğini savunmuştur. Bu çalışmada Urmevî açısından mantık ilminin konusunun ne olduğu, mantığın önem bakımından nerede olması gerektiği ve mantığın öğrenilmesinin ne kadar gerekli olduğu soruları üzerinde durulmaktadır. Bu sorulara verilen cevaplar on üçüncü yüzyıl düşünce sisteminde mantığın yeri ve önemini belirlemek açısından elzemdir. Nitekim mantık tarihi açısından dönem dönem mantık ilmine verilen önem onun kullanım alanını belirlemektedir. Urmevî de on üçüncü yüzyılda yaşayan önemli düşünürlerden biri olarak mantık ilminin konusu, önemi ve gerekliliği üzerinde durarak bu ilme katkı sağlamıştır.