MOĞOLLARIN KULLANDIĞI ON KORKUNÇ İŞKENCE MODELİ VE BU İŞKENCELERİN ETKİLERİ

Abstract

Cengiz Han 13. Yüzyılda Moğolların sahip olduğu savaş potansiyelini kendi liderlik yeteneğiyle birleştirdi ve muazzam bir imparatorluk inşa etti. Gücünü onun zekası, cesareti ve ulus bilincinden alan muhteşem komutası altında büyük bir istila gerçekleştiren Moğol orduları farklı coğrafyalarda farklı milletlere karşı savaşıp, eşine tarihte az rastlanan askerî başarılara imza attılar. Çin’deki Dung-çang, Tai-tong-fu, Harezm’deki Semerkand, Buhara, Gürgenç, Deşt-i Kıpçak’taki Ryazan, Moskova, Anadolu’daki Erzurum, Sivas, Kayseri ve Irak’taki Bağdat gibi farklı coğrafyalara ait görkemli şehirlerin ele geçirilmesi Moğol zaferlerinin önemli birer örneği konumundadır. Ayrıca Çin’den Doğu Avrupa’ya kadar uzanan büyük istila sırasında Camuka, Tayang Han, Sultan Alaeddin Muhammed, Sultan Celaleddin Harezmşah, Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev, Silezya Dükü II. Henry, Macaristan Kralı IV. Bela, Knez Fedor ve Halîfe Mustasım gibi dönemin güçlü hükümdarlarının art arda mağlup olmaları da Moğolların askerî serüvenlerini taçlandıran zaferlerdir. Parvan ve Ayn Calut Savaşı gibi mağlubiyetler ise bu büyük zaferlerin parlaklığı üzerinde birer gölge gibi kalmıştır. Çünkü her iki savaşta da bir Moğol hanının komuta ettiği büyük bir ordu değil, bir noyanın komuta ettiği ve aynı zamanda da sayı dezavantajına sahip olan ordular mağlup olmuştur. Parvan Savaşı’nda Sultan Celaleddin Harezmşah’ın, Ayn Calut Savaşı’nda ise Sultan Kutuz’un kazandığı başarıların Moğolların geniş bir coğrafyada sahip olduğu yenilmezlik algısına zarar vermesine karşın Cengiz Han ve Ögeday Han dönemlerinde görev yapan Cuci, Çağatay, Tuluy, Batu, Buri, Subutay Noyan, Cebe Noyan, Mukali Noyan, Curmagun Noyan, Baycu Noyan gibi Moğol prens ve komutanlarının kazanmış olduğu zaferler tüm görkemiyle tarih sahnesinde yer almıştır. Moğollar, ele geçirdikleri şehirler, istila ettikleri ülkeler ve savaşlarda kazandıkları zaferler esnasında gösterdikleri şiddet, cesaret, öldürme şehveti ve savaşma azmi sayesinde de korkunç bir şöhrete sahip oldular. Korku ve itaat unsurlarını beraberinde getiren askerî başarılar gibi işkenceler de bu korkunç şöhretin en önemli parçalarından biriydi. Çünkü Moğolların işkence yapmaktaki amaçları yalnızca kişiye fiziksel eziyet çektirmekle sınırlı değildi. Kimi zaman bir liderin kimi zaman da bir topluluğun işkence görmesini etkili bir psikolojik savaş stratejisi olarak kullanıyorlardı. Dolayısıyla çalışmada bahsi geçen işkencelerin şiddet seviyesinin yüksekliğinin ve uygulanış yöntemlerinin oldukça korkunç olmasının nedeni bu iki amaç etrafında şekillenmiş olmalarıdır. Moğolların askerî ve siyasî serüvenleri hakkında bilgiler veren tarihî kaynaklar incelendiğinde yirmi beş farklı işkence yönteminin kullanıldığı pek çok vaka göze çarpmaktadır. Bu çalışmada ise Orta Çağ’ın ölüm saçan savaşçıları olan Moğolların cezalandırma, korkutma, yıldırma, bilgi ve itiraf alma amacıyla kullandıkları on işkence modeli incelenmiştir. Söz konusu işkence ve olaylar “Kaynar suya atmak”, “bukağı takmak” (tomruğa vurmak), “çuvala koymak”, “ateşle işkence etmek”, “suda boğmak”, “vücudu ikiye bölmek”, “at ile ezmek”, “güneş ışığına maruz bırakmak”, “insan eti yedirmek” ve “bel kırmak” şeklinde başlıklara ayrılarak ele alınmış olup, bu işkencelerin insanlar üzerindeki etkileri ise psikolojik savaş açısından değerlendirilmiştir.