Medine Harem Bölgesinin Tespiti: Eleştiriler Bağlamında Bir Buhârî Rivayetinin Serüveni

Abstract

Bazi hadislerde Mekke gibi Medine’nin de harem bolgesi oldugundan bahsedilmektedir. Hz. Ali’nin kilicinin kininda muhafaza ettigi bildirilen sahifede yer alan rivayette, Medine’nin harem bolgesinin sinirlari, sehrin kuzey ve guneyinde bulunan Âir (Ayr) ve Sevr daglari olarak tespit edilmistir. Ancak bu daglarin, ozellikle Sevr daginin Medine’de mevcudiyetinin bilinmedigi gerekcesiyle erken donemden itibaren rivayete elestiriler yoneltilmis, hadisin bu kisminda bir vehim oldugu ileri surulmustur. Bunun neticesinde soz konusu hadisi nakleden râvilerin ve eserine alan musanniflerin, tenkitlerin etkisinde kalarak hadisin ilgili kismi uzerinde birtakim tasarruflarda bulunduklari ileri surulmustur. Elestirilerin merkezinde ise Buhâri ve eseri el-Câmiu’s-sahih yer almaktadir. Bu makale Medine’nin harem sinirlarini Ayr ve Sevr olarak belirten rivayetin râvilerine ve hadise eserinde yer veren Buhâri’ye yoneltilmis tenkitleri tahlil edip, baslangicta rivayete yoneltilmis elestirilerin hadisin metni uzerindeki yansimalarini tespit etmeyi hedeflemektedir. Boylece hadis metinlerinde meydana gelmis kasitli kasitsiz pek cok tasarruf orneginin yaninda, metne yonelik elestiriler neticesinde meydana gelebilecek tasarruflara da dikkat cekme amaclanmaktadir.