Problem ekspozycji krzyża i innych symboli religijnych w przestrzeni publicznej niektórych państw europejskich

Abstract

Jednym z podstawowych sposobów praktykowania religii jest korzystanie z różnego rodzaju symboli religijnych – zarówno w przestrzeni prywatnej, jak i publicznej. Nie oznacza to jednak, że prawo do korzystania z takich symboli – podobnie, jak w ogóle wolność sumienia i religii – ma charakter nieograniczony. Podlega ono limitacji, której ramy wyznaczają zarówno normy prawa międzynarodowego, jak i krajowego, często ściśle powiązanego z przyjętą w danym porządku prawnym koncepcją relacji państwo–związki wyznaniowe. W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka zdaje się dominować przekonanie o zaliczaniu zasad ekspozycji symboli religijnych w przestrzeni publicznej do marginesu uznania państw członkowskich Rady Europy, co z kolei determinuje istnienie wielu różnych modeli rozwiązania omawianej kwestii. Ciągle otwarte pozostaje także pytanie, na ile przy kształtowaniu zasad dotyczących ekspozycji symboli religijnych władze państwowe mają prawo kierować się ich treścią, w kontekście europejskim zasadniczo różną w przypadku chrześcijańskiego krzyża, będącego symbolem tożsamościowym, kulturowym, narodowym, a symbolami wywodzącymi się z innych tradycji religijnych.