Osmanlı Dış Ticaretinin Analizi ve Osmanlı İktisat Anlayışındaki Değişimin Dış Ticaret Politikalarına Yansıması

Abstract

Geniş bir coğrafyada uzun bir dönem hâkimiyet süren Osmanlı’nın dış ticareti ve izlediği ticaret politikaları her zaman tartışma konusu olmuştur. Kuruluşundan 19. yüzyılın ortalarına kadar Osmanlı’nın iktisat anlayışı ve dış ticaret politikaları önemli derecede benzerlik arz etmektedir. 19. yüzyılın başlarından itibaren siyasi, askeri, fikri alandaki gelişmeler, yeni bir dönemin başlayacağının işaretleriydi. Nihayet 19. yüzyılın ortalarına doğru imzalanan serbest ticaret antlaşmalarıyla Osmanlı dış ticaret yeni bir evreye girmiş oldu. Bu çalışmada, literatür araştırması, karşılaştırma ve analiz yöntemi kullanılarak Osmanlı’nın her iki döneminin dış ticareti ve izlenen ticaret politikaları analiz edilerek, fikri ve zihni yapıdaki değişimle beraber iktisat anlayışındaki değişimin, takip edilen ticaret politikalarına etkileri araştırılmıştır. Çalışmada, Osmanlı klasik dönemin ve yeni dönemin iktisat anlayışı, zihin yapısı, ruh, anlam ve medeniyet değerlerinin farklılık gösterdiği ve her iki döneminin farklı iktisat anlayışları ile takip edilen ticaret politikaları arasında bir ilişki olduğu kanaatine varılmıştır.