OCHRONA I KONSERWACJA RUIN - PRZEMIANY METOD NA PRZYKŁADZIE MAZOWSZA

Abstract

W pracy przedstawiono problematykę konserwacji ruin zamków na Mazowszu, omawiając ich losy i stan współczesny oraz zaprezentowano zastosowane metody ochrony w XX wieku. Wśród mazowieckich zamków można wyróżnić kilka grup. Są to budowle będące w stanie ruiny (Iłża, Czersk, Brok) częściowo odbudowane (Liw, Ciechanowiec) oraz te, które odtworzono w zmodyfikowanej formie i adaptowano do nowych funkcji (Gostynin, Pułtusk i Szydłowiec). W omówionych zamkach stosowano różne metody ochrony i konserwacji. Większość wykonanych prac odbiega od zasad angielskiej szkoły konserwacji ruin. Zastosowanie czystych zasad angielskiej szkoły konserwacji ruin było stosowane sporadycznie (Iłża, częściowo Czersk, Brok). Było to efektem wypracowania własnych, lokalnych rozwiązań, a nie wzorowania się na angielskich przykładach. Częściej stosowano częściową odbudowę zniszczonych zamków (Liw), odbudowę z elementami współczesnymi (Ciechanów, Pułtusk) lub całkowicie swobodną odbudowę (Gostynin), co spowodowało utratę autentyzmu zamków lub ich ruin. Wyraźną tendencją spotykaną na Mazowszu były i są swobodne odbudowy zamków, co przyczynia się do utraty autentyzmu tych zabytków. Jednak największym mankamentem wykonanych prac są widoczne uzupełnienia murów zamków nową cegłą o odmiennym kolorze i fakturze (np. mury zamku w Czersku).