Tabsıratu’l-Edille’de Yer Alan Akıl Ve Akılla İlgili Kavramlar

Abstract

Ebu’l-Muîn en-Nesefî (438/1047), Ebû Mansur el-Mâturîdî’den (333/944) sonra Mâturîdîlik olarak bilinen din anlayışının en önemli temsilcilerinden birisi olarak kabul edilmektedir. O, Mâturîdîliğin kelâmi görüşlerini açıklamak ve Mâturîdîliğe yöneltilen eleştirilere cevap vermek suretiyle Mâturîdîyye mezhebinin bir kelam ekolü haline dönüşmesinde önemli katkılarda bulunmuştur. Ebu’l-Muîn en-Nesefi’nin, Tabsıratu’l-Edille, et-Temhîd, Bahru’l-Kelam, Şerhu Te’vilatu’l-Kur’an gibi önemli eserleri bulunmaktadır. Bu çalışmada, Ebu’l-Muîn en-Nesefî’ninkelama dair önemli bir eseri olan Tabsıratu’l-Edille’de yer alan akıl ve akıl ile ilgili kavramlar konusu ele alınmaktadır. Ebû Mansur el-Mâturîdî gibi Ebu’l-Muîn en-Nesefî’de eserlerinde akla ve akli delillere ayrı bir yer vermektedir. Çalışmamızda, Tabsıratu’l-Edille’de bazı kelâmî konularda delil olarak aklın yeri, nübüvvet, mukallidin imanı, Allah’ın iradesi ve ru’yetullah konularının ispatında aklın önemine değinildikten sonra ma’rifet, idrak, tefekkür, fehm, zeka, teemmul, re’y, basiret, lüb ve zihin kavramlarının nasıl kullanıldığı üzerinde durulacaktır.