Kitle Endüstrisi ve Kitle Kültürü Kavramlarının Frankfurt Okulu Düşüncesi Üzerinden Analizi

Abstract

Bu makalede Frankfurt Okulu dusunurlerinden Adorno ve Horkheimer’in kitle kulturu ve kultur endustrisi kavramalari ele alinmistir. Bu kavramlarin anlasilmasi, ideolojinin cikarlari dogrultusunda kitleleri yanlis bilinclendiren hegemonik sureclerin anlasilmasina da onemli bir katki sunacaktir. Bu kavramlar Frankfurt Okulunun temel yaklasimi olan elestirel teori hareket noktasi alinarak; alt yapi ve ust yapi iliskisine yonelik yaklasim farkliligi temelinde incelenmistir. Frankfurt okulunun, alt yapi ve ust yapi iliskisini bir belirlenme surecinin otesinde artik ic ice gecmis, kaynasmis olduguna dair yaklasimi kulturu bir ust yapi kurumu olmaktan cok uretim iliskilerinin bir parcasi haline getirmistir. Kitle kulturu kavrami yerine sonralari kultur endustrisi kavraminin kullanilmasinin nedenlerinin tartisilmasinin ardindan modernist ve postmodernist sanat yaklasimlari uzerinden kultur endustrisi kavrami farkli bir bakis acisi eklenerek yorumlanmistir. Kitle kulturu ve kultur endustrisi kavramlari; Frankfurt okuluna ait olmakla beraber basta populer kultur olmak uzere baska toplumsal kultur teorilerinin olusumunda da etkili olmustur. Boylece; inceleme, tartisma ve yorumlar isiginda sosyolojik dusunce acisindan onemini koruyan kitle kulturu ve kultur endustrisi kavramlarinin daha iyi anlasilmasina katki sunulmasi amaclanmistir.