ŞİNE US VE KARABALGASUN YAZITLARI ÜZERİNE

Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi Pub Date : 2022-11-21 DOI:10.32321/cutad.1161152

Hatice Şi̇ri̇n

{"title":"ŞİNE US VE KARABALGASUN YAZITLARI ÜZERİNE","authors":"Hatice Şi̇ri̇n","doi":"10.32321/cutad.1161152","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Uygur Kağanı Eletmiş Bilge Kağan (Moyun Çor) adına MS. 759-760 yılında dikilen Şine Us yazıtı, Karabalgasun yazıtından en az altmış üç yıl daha eskidir. Moğolistan’ın Bulgan aymagı, Sayhan sumu, Mogoyn Şine Us bölgesinde 1909’da G. J. Ramstedt tarafından bulunmuş Runik alfabeli tek dilli (Türkçe) bir yazıttır. Karabalgasun yazıtı ise Uygurca, Sogdca ve Çinceden oluşan üç dilli bir yazıt olup Uygur Kağanlığı’nın başkenti Ordu Balık (Karabalgasun, Khar Balgas) kenti harabelerinde bulundu. Karabalgasun yazıtı, Bozkır Uygur Kağanlığı ve Manihaizm tarihi çalışmaları açısından en önemli kaynaklardan biridir. Bu iki yazıtın dikilişi arasında çok uzun bir zaman dilimi olmamasına rağmen, Karabalgasun yazıtı, Uygur kağanlığı yöneticilerinin Manihaizmi kabul etmesinden kaynaklanan farklı bir kültürel içeriğe sahiptir. Bu makalede, Şine Us yazıtı daha önce dikilen kağanlık yazıtlarıyla karşılaştırılarak, bunlar arasındaki farklılıklar ele alındı. Karabalgasun yazıtı ise, Manihaizmin kabulünden sonra ortaya çıkan kültürel değişiklikler bağlamında değerlendirildi.","PeriodicalId":240040,"journal":{"name":"Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi","volume":"13 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-11-21","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.32321/cutad.1161152","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}

引用次数: 0

Abstract

Uygur Kağanı Eletmiş Bilge Kağan (Moyun Çor) adına MS. 759-760 yılında dikilen Şine Us yazıtı, Karabalgasun yazıtından en az altmış üç yıl daha eskidir. Moğolistan’ın Bulgan aymagı, Sayhan sumu, Mogoyn Şine Us bölgesinde 1909’da G. J. Ramstedt tarafından bulunmuş Runik alfabeli tek dilli (Türkçe) bir yazıttır. Karabalgasun yazıtı ise Uygurca, Sogdca ve Çinceden oluşan üç dilli bir yazıt olup Uygur Kağanlığı’nın başkenti Ordu Balık (Karabalgasun, Khar Balgas) kenti harabelerinde bulundu. Karabalgasun yazıtı, Bozkır Uygur Kağanlığı ve Manihaizm tarihi çalışmaları açısından en önemli kaynaklardan biridir. Bu iki yazıtın dikilişi arasında çok uzun bir zaman dilimi olmamasına rağmen, Karabalgasun yazıtı, Uygur kağanlığı yöneticilerinin Manihaizmi kabul etmesinden kaynaklanan farklı bir kültürel içeriğe sahiptir. Bu makalede, Şine Us yazıtı daha önce dikilen kağanlık yazıtlarıyla karşılaştırılarak, bunlar arasındaki farklılıklar ele alındı. Karabalgasun yazıtı ise, Manihaizmin kabulünden sonra ortaya çıkan kültürel değişiklikler bağlamında değerlendirildi.

查看原文本刊更多论文

公元 759-760 年，以维吾尔可汗艾勒特米什-比勒格汗（莫云寇）的名义建立的 "光辉的我们 "碑文比卡拉巴勒加孙碑文至少早 63 年。这是 G. J. Ramstedt 于 1909 年在蒙古 Mogoyn Shine Us 地区 Sayhan sumu 的 Bulgan aymagı 发现的带有鲁尼字母的单语（土耳其语）碑文。卡拉巴勒加孙碑文是由维吾尔语、索格达语和汉语三种语言组成的碑文，是在维吾尔汗国的首都奥尔杜巴勒克（卡拉巴勒加孙，Khar Balgas）遗址中发现的。卡拉巴尔加逊碑文是研究草原维吾尔哈汗国和摩尼教历史的最重要资料之一。虽然这两段碑文之间的时间间隔并不长，但卡拉巴勒加孙碑文却因维吾尔汗国统治者接受摩尼教而具有不同的文化内涵。本文将把 "光辉的我们 "碑文与之前所立的喀喇汗国碑文进行比较，并讨论它们之间的差异。而卡拉巴勒加孙碑文则是在接受摩尼教后出现的文化变化背景下进行评估的。

本文章由计算机程序翻译，如有差异，请以英文原文为准。

求助全文

约1分钟内获得全文求助全文

来源期刊

Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi

自引率

0.00%

发文量