Inesa Karapetyan, Armine Gabrielyan, V. Melikyan, Artak Hakhverdyan
{"title":"The Jar Burials Of The Classical Period Of Mastara","authors":"Inesa Karapetyan, Armine Gabrielyan, V. Melikyan, Artak Hakhverdyan","doi":"10.54503/1829-4073-2022.2.93-104","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Մաստարա հնավայրը գտնվում է Արագածոտնի մարզի ներկայիս նույնանուն գյուղից 2–3 կմ արևմուտք, ծովի մակերևույթից 1815 մ բարձրություն ունեցող լեռնազանգվածի միջնալանջին: Նորագյուտ հուշարձանի երկու տարվա (2017–2018 թթ.) դաշտային պեղաշրջան տևած աշխատանքների ընթացքում ձեռք բերված փաստերի ամբողջությունից կարելի է եզրակացնել, որ Մաստարա հնավայրում վաղ բրոնզի բնակավայրից պահպանված պատերի մնացորդների վրա հելլենիստական և ուշ անտիկ դարաշրջաններում գոյություն է ունեցել մի նշանակալի բնակավայր: Այն ունեցել է պարսպապատով շրջապատված ընդարձակ թաղամասեր, բնակարանային համալիրներ և պարսպապատի հյուսիս-արևելքից հարավ-արևմուտք ձգվող հատվածի արտաքին, արևելահայաց երեսին կից տեղադրված դամբարանադաշտ: Այստեղ բացվել են բնակավայրին ժամանակակից (մ.թ.ա 3-րդ – մ.թ. 3-րդ դարերի առաջին կես) քարարկղային դամբարաններ, որոնցից երեքի մեջ կատարվել են հետազոտվող՝ իջեցուկ կարասային թաղումները: Մաստարայի կարասային թաղումների այս իրավիճակը օգնում է ճշգրտելու բնակավայրի բնակության վերացման ժամանակը: Քննարվող կարասային թաղումների այս տեսակը` սակավաթիվ կամ առանց ուղեկցող գույքի, տեղադրված ավելի վաղ դամբարաններում և բնակավայրերի շերտերում, սովորական են և բնորոշ ուշ անտիկ` մ.թ. 3-րդ դարի համար և հնարավորություն են տալիս պնդելու, որ բնակավայրի գործունեության դադարի և ավերման պատճառը եղել են մ.թ 3-րդ դարի սկզբից սկսված և մինչև դարավերջ տևած Միջագետքին և Հայաստանին տիրանալու համար մղված Հռոմեա-պարսկական պատերազմները:","PeriodicalId":261109,"journal":{"name":"Journal of Armenian studies","volume":"12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2022-09-26","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"1","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Journal of Armenian studies","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.54503/1829-4073-2022.2.93-104","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 1
Abstract
Մաստարա հնավայրը գտնվում է Արագածոտնի մարզի ներկայիս նույնանուն գյուղից 2–3 կմ արևմուտք, ծովի մակերևույթից 1815 մ բարձրություն ունեցող լեռնազանգվածի միջնալանջին: Նորագյուտ հուշարձանի երկու տարվա (2017–2018 թթ.) դաշտային պեղաշրջան տևած աշխատանքների ընթացքում ձեռք բերված փաստերի ամբողջությունից կարելի է եզրակացնել, որ Մաստարա հնավայրում վաղ բրոնզի բնակավայրից պահպանված պատերի մնացորդների վրա հելլենիստական և ուշ անտիկ դարաշրջաններում գոյություն է ունեցել մի նշանակալի բնակավայր: Այն ունեցել է պարսպապատով շրջապատված ընդարձակ թաղամասեր, բնակարանային համալիրներ և պարսպապատի հյուսիս-արևելքից հարավ-արևմուտք ձգվող հատվածի արտաքին, արևելահայաց երեսին կից տեղադրված դամբարանադաշտ: Այստեղ բացվել են բնակավայրին ժամանակակից (մ.թ.ա 3-րդ – մ.թ. 3-րդ դարերի առաջին կես) քարարկղային դամբարաններ, որոնցից երեքի մեջ կատարվել են հետազոտվող՝ իջեցուկ կարասային թաղումները: Մաստարայի կարասային թաղումների այս իրավիճակը օգնում է ճշգրտելու բնակավայրի բնակության վերացման ժամանակը: Քննարվող կարասային թաղումների այս տեսակը` սակավաթիվ կամ առանց ուղեկցող գույքի, տեղադրված ավելի վաղ դամբարաններում և բնակավայրերի շերտերում, սովորական են և բնորոշ ուշ անտիկ` մ.թ. 3-րդ դարի համար և հնարավորություն են տալիս պնդելու, որ բնակավայրի գործունեության դադարի և ավերման պատճառը եղել են մ.թ 3-րդ դարի սկզբից սկսված և մինչև դարավերջ տևած Միջագետքին և Հայաստանին տիրանալու համար մղված Հռոմեա-պարսկական պատերազմները:
Մաստարա հնավայրը գտնվում է Արագածոտնի մարզի ներկայիս նույանուն գյուղից 2-3 կմ արևմուտք, ծովի մակերևույթից 1815 մ բարձրություն ունեցող լեռնազանգվածի միջնալանջին:որագյուտ հուշարձանի երկու տարվա (2017-2018 թթ.) դաշտային պեղաշրրջան տևած աշխատաննքնեջուր01 ընթացքում ձեռք եբրված փաստերի ամբողջությունից կարլի է եզրակնցնլե、որ Մաստարա հնավայրում վաղ բրոնզի բնակավայրից պահպանված պատերի մնացորդների վրա հելլենիստական և ուշ անտիկ դարաշրջաններում գոյություն է ունեցել մի նշանակալի բնակավայր:Այն ունեցել է պարսպապատով շրջապատված ընդարձակ թաղամասեր, բնակարանայային համալիրներ և պարսպապատի հյուսիս-արևելքից հարավ-արևմուտք ձգվող հատվածի արտաքին, արևելահայաց արեսին կից տեղադրված դամբարանադաշտ:Այստեղ բացվել ն բնակավայրինժամանակակից (մ.թ.ա 3-րդ - մ.թ.3-րդ արեի առաջին կես) քարարրակղային դամբարաններ, որոնցից երեքի մեջ կատարվել ենհ ետազոտվող՝ իջեցու կարսային թաղումները:Մաստարայի կարասային թաղումների այս իրավիճակը օգնում է ճշգրտելու բնակավյրի բնկաության վերացմանժամնակը:Քննարվող կարասային թաղումների այս տեսակը` սակավաթիվ կամ առանց ուղեկցող գույքի, տեղադրված ավելի վաղ դամբարաններում և բնակավայրերի շերտերում, սովորական են և բնորոշ ուշ անտիկ` մ.թ.3-դ արի համար և նարավորությու ն են տալիս պնդելու, որ նաբկավյրի գործունեության դադրի և ավերման պատճառը ղե նլ մ.թ 3-րդ դարի սկզբից կսված և մինչև դարվերջ տևած Միջագետքին և և ին տիրանալու համար մղված ջռոմեա-պարսկաան պատերազմները: