Kościół pomiędzy negacją a akceptacją świata

Abstract

Artykuł przedstawia problem relacji Kościoła do świata. Chrześcijanom stale towarzyszyła świadomość, że zostali posłani do świata, by głosić Ewangelię, co przynosiło w konsekwencji dążenie do przekształcania świata tak, by mogło się w nim urzeczywistniać królestwo Boże zapoczątkowane przez Chrystusa. Tak pojęta misja uczniów Chrystusa musiała wiązać się z angażowaniem się w otaczającą ich rzeczywistość w jej wymiarze społecznym, politycznym, kulturowym, ekonomicznym. Przedmiotem niniejszego przedłożenia było przedstawienie sposobu, w jaki chrześcijanie rozumieli i realizowali swój udział w kształtowaniu ludzkiego świata. W trakcie prowadzonych dociekań okazało się, że chrześcijanie zawsze stali i stoją także dziś wobec dylematu, który można nazwać: Kościół pomiędzy negacją a akceptacją świata. Wpływ na rozwikłanie tego dylematu miały głównie dwa czynniki. Pierwszym było oczekiwanie na koniec czasów, który miał nastąpić wraz z ostatecznym przyjściem królestwa Bożego. Ten motyw w kształtowaniu postawy chrześcijan wobec świata odgrywał rolę decydującą w pierwszych pokoleniach uczniów Chrystusa, choć i w wiekach późniejszych nie pozostawał bez znaczenia. Drugim był status prawny chrześcijaństwa przede wszystkim w Imperium Rzymskim, gdzie chrześcijaństwo najgłębiej zapuściło swoje korzenie i najszerzej się rozprzestrzeniało. Mając na względzie te wstępne założenia, została w artykule najpierw rozpatrzona kwestia nadziei chrześcijan na rychłe nadejście królestwa Bożego, co miało istotny wpływ na ich aktywność w doczesnym świecie. W kolejnym etapie rozważań przebadany został okres, w którym dokonała się radykalna zmiana statusu prawnego chrześcijaństwa w czasach Konstantyna Wielkiego i jego następców. Te przekształcenia w zasadniczy sposób zmieniły relację Kościoła do świata, a ukształtowana wtedy prawno-społeczna pozycja Kościoła zaważyła na całe wieki na sposobie obecności Kościoła w świecie. Konsekwencje przemian, dokonanych w erze konstantyńskiej, przetrwały właściwie do czasów współczesnych. Zbadanie tej kwestii stało się przedmiotem ostatniego punktu artykułu.