{"title":"OSMANLI DA KİMSESİZ DEFİNLERİ: XVIII. YÜZYILDA ÜSKÜDAR ÖRNEĞİ","authors":"Engin Çeti̇n","doi":"10.24058/tki.2023.474","DOIUrl":null,"url":null,"abstract":"Bu makale, Osmanlı’da kimsesizlerin nasıl defnedildiklerine\nodaklanmaktadır. Dönem olarak XVIII. yüzyıl, mekân olarak ise Üsküdar\nseçilmiştir. Araştırmanın temel kaynağını Cumhurbaşkanlığı Devlet\nArşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde yer alan belge ve defter serileri ile\nkadı sicilleri teşkil etmektedir. Konuyla doğrudan ilgisinden dolayı öncelikle\nkimsesiz mallarının tasarruf hakkına sahip olan beytülmâl birimlerinin\nmahiyeti incelenmiştir. Ardından çalışmanın mekânsal kapsamını oluşturan\nÜsküdar’a ait beytülmâl gelirlerinin hangi kurum ve kişiler tarafından\ntasarruf edildiği tespit edilmiştir. Üsküdar’da beytülmâl gelirlerine ait\nsınırların belirlenmesinin ardından bu hudutlar dahilinde kimsesiz\ndefinlerinin nasıl icra edildiği konusu üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede;\nÜsküdar’ın yalnız olarak vefat eden insanları kimlerdi? Kimsesizler\nöldüklerinde bunların cenazelerine kimler sahip çıkıyordu? Yılda ortalama\nkaç kimsesiz vefat ediyordu? Bu insanların cenaze masrafları nasıl finanse\nediliyor ve kimler eliyle defnediliyorlardı? sorularına cevap aranmıştır. Tespit\nedilebilen ölüm sayıları, vefat yerleri ve defin masraflarına ilişkin istatistik\nveriler de çıkarılmıştır. Ayrıca göç ve salgın hastalıklar ile ölüm oranları\narasındaki ilişkiler de tespit edilmeye çalışılmıştır.","PeriodicalId":340049,"journal":{"name":"Turk Kulturu lncelemeleri Dergisi","volume":"21 12 1","pages":"0"},"PeriodicalIF":0.0000,"publicationDate":"2023-07-01","publicationTypes":"Journal Article","fieldsOfStudy":null,"isOpenAccess":false,"openAccessPdf":"","citationCount":"0","resultStr":null,"platform":"Semanticscholar","paperid":null,"PeriodicalName":"Turk Kulturu lncelemeleri Dergisi","FirstCategoryId":"1085","ListUrlMain":"https://doi.org/10.24058/tki.2023.474","RegionNum":0,"RegionCategory":null,"ArticlePicture":[],"TitleCN":null,"AbstractTextCN":null,"PMCID":null,"EPubDate":"","PubModel":"","JCR":"","JCRName":"","Score":null,"Total":0}
引用次数: 0
Abstract
Bu makale, Osmanlı’da kimsesizlerin nasıl defnedildiklerine
odaklanmaktadır. Dönem olarak XVIII. yüzyıl, mekân olarak ise Üsküdar
seçilmiştir. Araştırmanın temel kaynağını Cumhurbaşkanlığı Devlet
Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi’nde yer alan belge ve defter serileri ile
kadı sicilleri teşkil etmektedir. Konuyla doğrudan ilgisinden dolayı öncelikle
kimsesiz mallarının tasarruf hakkına sahip olan beytülmâl birimlerinin
mahiyeti incelenmiştir. Ardından çalışmanın mekânsal kapsamını oluşturan
Üsküdar’a ait beytülmâl gelirlerinin hangi kurum ve kişiler tarafından
tasarruf edildiği tespit edilmiştir. Üsküdar’da beytülmâl gelirlerine ait
sınırların belirlenmesinin ardından bu hudutlar dahilinde kimsesiz
definlerinin nasıl icra edildiği konusu üzerinde durulmuştur. Bu çerçevede;
Üsküdar’ın yalnız olarak vefat eden insanları kimlerdi? Kimsesizler
öldüklerinde bunların cenazelerine kimler sahip çıkıyordu? Yılda ortalama
kaç kimsesiz vefat ediyordu? Bu insanların cenaze masrafları nasıl finanse
ediliyor ve kimler eliyle defnediliyorlardı? sorularına cevap aranmıştır. Tespit
edilebilen ölüm sayıları, vefat yerleri ve defin masraflarına ilişkin istatistik
veriler de çıkarılmıştır. Ayrıca göç ve salgın hastalıklar ile ölüm oranları
arasındaki ilişkiler de tespit edilmeye çalışılmıştır.