Ortaokul Öğrencilerinin Özgürlük Kavramına İlişkin Algılarının Sinektik Tekniğiyle İncelenmesi

Abstract

Bu çalışma ortaokul öğrencilerinin özgürlük kavramına ilişkin algılarının sinektik tekniğiyle incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Çalışmada sinektik tekniği ile ortaokul öğrencilerinin zihinlerindeki özgürlük kavramını istedikleri bir hayvana benzetilerek açıklamaları istenmiştir. Çalışmada, nitel araştırma yöntemlerinden, olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılmıştır. Araştırmada katılımcılar; amaçlı örnekleme türlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi kullanılarak belirlenmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu 2021-2022 eğitim öğretim yılının bahar döneminde, Millî Eğitim Bakanlığına bağlı resmî ortaokullarında öğrenim görmekte olan 10-14 yaş grubu öğrencileri (N=160) oluşturmaktadır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşme formu ile elde edilmiştir. Araştırma verilerinin çözümlenmesinde içerik analizi tekniğine başvurulmuştur. Araştırmanın sonucunda özgürlük kavramına ilişkin ortaokul öğrencilerinin 30 farklı sinektik ürettikleri görülmüştür. Özgürlük kavramına ilişkin üretilen bu sinektiklerden en fazla frekansa sahip olanlar sırasıyla kuş, kedi ve köpektir. Geliştirilen bu sinektikler “uçmanın sembolü olarak özgürlük, gezme dolaşmanın sembolü olarak özgürlük, fiziksel gücün sembolü olarak özgürlük, bağımsızlığın sembolü olarak özgürlük ve temalandırılmayanlar olarak özgürlük” olmak üzere dört ana kategoride toplanmıştır. Bu kategorilerden en fazla frekansa sahip olan tema “gezme dolaşmanın sembolü olarak özgürlük”tür. Üretilen sinektiklerin cinsiyet dağılımına bakıldığında kuş, kedi gibi sinektiklerin kızlar tarafından; köpek, aslan gibi sinektiklerin ise erkekler tarafından üretildiği sonucuna ulaşılmıştır. Tüm bu verilerden hareketle bazı öneriler yapılmıştır.