Hatâyiler: Etimoloji, Tarih ve Kültür

Abstract

Araştırmacılar genellikle Hatâyi sözcüğünü Şah İsmail ile bağlantılı olarak değerlendirmişler ve Arapça yazım kurallarına bağlı olarak Hatayi sözcüğünü “Hatalı” olarak okumuşlardır. Bu okuma, bu yönde bir söylentiye (rivayet) sebep olmuş görünüyor. Azerbaycanlı yazar Abbaslı’nın yayınladığı bu söylenti, Şah İsmail şiirlerine odaklanan yazarlar tarafından sürekli tekrarlanmıştır. Hatâyi sözcüğünün ardında Doğu tarih ve kültürünü etkileyen çok zengin bir Hatayi kültürü vardır. Bu kültür batıya taşınarak, İslâmi güzel sanatların mayası olmuştur. Şah İsmail de bu kültürü himaye eden, geliştiren ünlü Türk hükümdarı ve şairlerindendir. Şiirlerinde “Hatayi” mahlâsını seçmesinin asıl sebebi, güzel sanatlarla yoğrulmuş Hatâyi kültürü olmalıdır.