YOK OLMAYA YÜZ TUTMUŞ DOĞU KARADENİZ ÇÖMLEKÇİLİĞİNE GÜNÜMÜZDEN BİR ÖRNEK: ÜNYE

Abstract

Yirminci yüzyılın ortalarından itibaren Anadolu çömlekçilik üretimi kap kacak kullanımına yönelik plastik ve benzeri seri üretim malzemelerin yaygınlaşması sebebiyle büyük bir gerilemeye girmiştir. Bu gerileme sonucunda Avanos gibi geleneksel formları terk edip modern yeni formlar ve süslemeler üreten gelişim gösteren merkezler üretimi günümüze dek arttırırken Ünye gibi geleneksel üretime bağlı kalan merkezler icra ettikleri çömlekçilik mesleğinin kaçınılmaz son olan yok olma yoluna girmesiyle karşı karşıya kalmışlardır. Yok olmaya yüz tutan geleneksel Ünye çömlekçiliğinde kullanılan ve yalnızca Ünye’de bulunan açık sarı renkli bu toprak diğer bölgeler ile kıyaslandığında karşımıza çıkan ilk farklılıktır. Bununla birlikte fırınlama aşamasında da yine farklı bölgelerdeki benzer çömlekçilik faaliyetleri incelendiğinde diğerlerinden ayrışan sıra dışı fırınlama yöntemi de yalnızca Ünye Çömlekçiliğine özgüdür. Bu çalışmada görüşmeler yaptığımız ve atölyesini incelediğimiz Ünyeli Çömlek ustası Salih Karayiğit de yok olmaya yüz tutmuş bu faaliyetin son ustalarından biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Geleneksel Ünye çömlekçiliğinin Anadolu’daki çömlek faaliyetlerden farkları, benzerlikleri Salih Karayiğit’in kendisinden ve bölgede bu işi yapan eski ustalardan aldığımız bilgiler ışığında değerlendirerek sorunları incelenmiştir.