Okul Yöneticilerinin Kişisel İnisiyatif Alma ve Liderlik Stillerinin Öğretmen Motivasyonuna Etkisi

Abstract

Bu çalışmanın amacı okul yöneticilerinin kişisel inisiyatif alma ve sergiledikleri liderlik davranışlarının öğretmen motivasyonuna etkisini ortaya koymaktır. Bu amaç çerçevesinde 2017-2018 akademik yılında Konya ilinin merkez ilçeleri olan Karatay, Meram ve Selçuklu’da bulunan kamuya ait ilköğretim ve ortaöğretimde görev yapan öğretmenlerden ölçekler aracılığıyla veriler toplanmıştır. Çalışmanın evrenini 15190 öğretmen oluşturmaktadır. Orantılı küme örnekleme yöntemiyle 720 öğretmene ulaşılarak çalışmanın örneklemi oluşturulmuştur. Yapılan analizler sonucunda aşağıdaki bulgulara ulaşılmıştır. Öğretmenlerin motivasyon düzeyleri cinsiyet, yaş, aynı okulda çalışma süresi, eğitim düzeyi değişkenlerine göre içsel faktörlerde anlamlı düzeyde farklılaştığı gözlenmiştir. Okul türüne göre dışsal ve yönetsel boyutlarda ilkokul ile lise ve ortaokul ile lise arasında anlamlı düzeyde farklılaşmanın olduğu görülmüştür. Branş değişkenine göre yönetsel faktörler boyutunda öğretmenlerin görüşlerinde anlamlı düzeyde bir farklılaşmanın olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Okul yöneticilerinin kişisel inisiyatif alma durumları kendiliğinden başlama, proaktiflik ve ısrarcılık boyutları ile öğretmen motivasyonunun boyutları içsel, dışsal ve yönetsel faktörler arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişki bulunmuştur. Demokratik stil ile içsel faktörler arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişki saptanmıştır. Otokratik ve tam serbestlik tanıyan stil ile içsel faktörler arasında anlamlı ve negatif yönlü ilişki bulunmuştur. Dışsal ve yönetsel faktörlerle demokratik ve otokratik liderlik stilleri arasında anlamlı ve pozitif yönlü ilişki bulunmuştur. Kişisel inisiyatif almanın kendiliğinden başlama boyutu dışsal faktörleri anlamlı düzeyde yordamaktadır. Proaktiflik boyutu ise içsel faktörleri anlamlı olarak yordamaktadır. Diğer taraftan proaktiflik ve ısrarcılık boyutları yönetsel faktörleri anlamlı düzeyde yordamaktadır. Demokratik stil öğretmen motivasyonunu olumlu yordarken, otokratik ve tam serbestlik tanıyan stillerin ise olumsuz yordadıkları gözlenmiştir.