Stacja misyjna „Polonia” w Transwalu (1885-1914) na podstawie prasy Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Królestwie Polskim

Abstract

„Dźwignij brzemię białego człowieka…” – te słowa słynnego utworu Rudyarda Kiplinga (The White Man’s Burden) stanowiły swoisty sztandar ideowy XIX-wiecznych państw kolonialnych. Jednak, jak wiadomo, rzeczywistość daleka była od wspominanego w tymże utworze służenia, a imperia europejskie nie wysyłały „swych najlepszych synów” po to, by otaczali rdzenną ludność troskliwą opieką. W tych realiach tym bardziej interesujące stają się postawy osób, które – poniekąd wbrew mentalności epoki – starały się dostrzegać podmiotowość plemion i społeczności tubylczych, chciały przekonywać, a nie zmuszać do zmian. Do nich zaliczyć należy twórców i pracowników stacji misyjnej „Polonia”, prowadzonej w ramach współpracy Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w Królestwie Polskim z misją hermannsburską. Placówka położona była w Afryce Południowej, 30 km na północny zachód od Pretorii i utrzymywała się dzięki składkom wiernych. Ta inicjatywa stosunkowo niewielkiej społeczności luterańskiej ziem polskich zaboru rosyjskiego pozostaje niemal nieznana.