ATATÜRK DÖNEMİ’NDE BİR KADIN DOĞUM VE HASTALIKLARI DERGİSİ: TÜRK JİNEKOLOJİ ARŞİVİ (1934-1939)

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Atatürk döneminde Türk Jinekoloji Cemiyeti tarafından 1934-1939 yılları arasında çıkarılmış olan Türk Jinekoloji Arşivi adlı mecmuayı ve mecmuada yer alan haberleri gözler önüne sererek mecmuayı dönemin sağlık politikaları açısından değerlendirmektir. Türk Jinekoloji Arşivi, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren kadın sağlığına verilen önem dolayısıyla özellikle Türk kadınını bilinçlendirmek ve Türk sağlığına kadın doğum ve hastalıkları konusunda yeni geliştirilen tedavi yöntemlerini halka duyurmak açısından son derece önem arz etmekteydi. Böylece hem yeni Türkiye Cumhuriyeti devletinde sağlıklı kadınlar, sağlıklı genler doğuracak ve yetiştirecek hem de Türk kadını siyasal ve sosyal alanda olduğu gibi sağlık alanında da layık olduğu yere gelecekti. Bu açıdan bakıldığında Türk Jinekoloji Arşivi, önemli bir görevi de üstlenmiş bulunmaktaydı. Bu sayede bu çalışma, Türk Jinekoloji Arşivi’nin Türkiye Cumhuriyeti tarihi açısından önemini de ortaya koyacaktır. Çalışma meydana getirilirken konuyla ilgili kaynak ve literatür eserler, tarih ilminin öngördüğü şekilde tarafsız ve dönemin şartları içerisinde incelenecektir. Çalışma giriş, iki ana bölüm ve sonuç kısımlarından oluşacaktır. Giriş bölümünde Türkiye’de kadın sağlığının kısa bir tarihçesi verilecek cumhuriyetten önceki dönemlerde kadın sağlığı konusunda neler yapıldığına dikkat çekilecektir. Birinci bölümde mecmuayı çıkaran Türk Jinekoloji Cemiyeti hakkında açıklayıcı mahiyette bilgiler verilecektir. Cemiyetin amacı, neden kurulduğu ve faaliyetleri bu bölümde verilecektir. İkinci bölüm ise Türk Jinekoloji Arşivi mecmuasını ele almaktadır. Bu bölümde mecmuanın niçin ve kimler tarafından çıkarıldığına dair sorulara cevap aranmaya çalışılacaktır. Mecmuanın kaç sayı çıktığı ve ne tür haberlere yer verdiği yine bu bölümde tartışılacaktır. Mecmua hakkında değerlendirmeler yapılarak Atatürk dönemi kadın sağlığı politikaları üzerinden mecmuaya dair bazı çıkarımlarda bulunulacaktır. Sonuç kısmında ise Türk Jinekoloji Arşivi’nin Türk kadın sağlığı açısından yeri ve önemi üzerinden değerlendirmeler yapılacaktır. Türk Jinekoloji Arşivi, 1934-1939 yılları arasında Türk Jinekoloji Cemiyeti tarafından çıkarılmıştır. Mecmuanın mevcut 15 sayısına ulaşılmıştır. Mecmuanın her bir sayısı ortalama 90 sayfadır. Mecmua ilk olarak Ağustos 1934’te neşredilmiş ve üç ayda bir olmak üzere yayınlanmıştır. Mecmuanın sahip ve mesul müdürü M.A. Hadi isimli bir doktordur. Neşir Heyeti ise Kenan Tevfik, Ahmet Asım ve Ali Esat beylerden oluşmaktadır. Mecmua, Türk Jinekoloji Cemiyeti doktorlarının kadın hastalıkları ve doğumuyla ilgili ilmi tedkiklerini yayınlamıştır. Bundan başka Türk Jinekoloji Cemiyeti’nin aylık toplantılarına yer vermiştir. Mecmuanın son sayfalarında ise kadın sağlığına yönelik ilaç reklamları yer almaktadır. Mecmua, kadında frengi, bel soğukluğu, gebelik vs. çeşitli hastalıklara çözümler üretmektedir. Kadın hastalıları ile ilgili konular, alanında doktorlar tarafından ele alınarak özellikle kadınlar bu konuda bilinçlendirilmeye çalışılmış, kadın sağlığına yeni tedavi yöntemleri geliştirilmiş ve bunlar Türk sağlığına kazandırılmıştır. Böylece Türkiye Cumhuriyeti devletinin, sağlıklı nesiller yetiştirme politikası daha iyi bir ivme yakalamıştır.