Pieczęcie sądów ziemskich w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1564–1792

Abstract

W artykule rozpatrywane są pieczecie sądow ziemskich i ich urzednikow w WKL (w dziewieciu powiatach wojewodztw wilenskiego i trockiego) w latach 1564–1792. Material empiryczny do badan stanowilo okolo dwustu niepublikowanych pieczeci sądow ziemskich i ich urzednikow. Artykul dzieli sie na trzy cześci. Cześc pierwsza zawiera analize sposobu określania w statutach litewskich i Volumina legum zasad uzywania pieczeci sądow ziemskich i ich urzednikow oraz realizowania tego w praktyce. W cześci drugiej pieczecie sądow ziemskich zbadano pod wzgledem heraldycznym i sfragistycznym. Takiej samej analizie w cześci trzeciej poddano pieczecie urzednikow sądow ziemskich – sedziow i podsedkow. W artykule postawiono teze, ze zawarte w II Statucie litewskim z 1566 r. i trzecim z 1588 r. oraz wprowadzone w ramach reformy z 1764 r. normy określające uzywanie pieczeci sądow ziemskich i ich urzednikow byly przestrzegane. The article deals with seals of land courts and their officials in the Grand Duchy of Lithuania (in nine districts of the Wilno (Vilnius) and Troki (Trakai) voivodeships) in 1564–1792. The study is based about two hundred unpublished seals of land courts and their officials. The article is divided into three parts: part one presents an analysis of how the use of seals by land courts and officials was described in the Statutes of Lithuania and the Volumina legum , and in what way those regulations were implemented in practice. Part two is devoted to a thorough heraldic and sphragistic analysis of the seals of land courts, and part three – to an analysis of land court officials: judges, and sub-judges (singular: podsedek , subiudex ). The article puts forward the thesis that the norms included in the Second (1566) and Third (1588) Lithuanian Statutes, and those introduced by the reform of 1764, regulating the use of seals of land courts and of their officials were abided by. The article is supplemented by an annexe with the photographs of seals of land courts and their officials.