On Dokuzuncu Yüzyılda Çanakkale Boğazı’nda Yeni Bir Savunma Noktası: Bigalı Kalesi

Abstract

On dokuzuncu yuzyil basinda Osmanli-Rus gerginliginin giderek tirmanmasiyla Canakkale Bogazi’nda tabya ve batarya yapimini devletin oncelikli isleri arasina girmisti. Osmanli Devleti, Rusya ile yapmis oldugu 1799 ittifakina ragmen barisin kalici olmayacagini goruyor ve Fransa’ya yakinlasmayi tercih ediyordu. Gelismeler Osmanli yonetiminin ongorulerinde yanilmadigini gosterdi ve Rusya ile gerginlesen iliskiler 1806’da savasa donustu. Bu noktada Ingiltere, muttefiki Rusya’nin tum askeri kuvvetlerini Avrupa’da devam eden IV. Koalisyon Savasinda kullanmasini istiyordu. Osmanli Devleti’nin sulh muzakerelerine oturtulmasi, ancak Istanbul’un zorlanmasi ile mumkun olabilirdi. Bu amacla Canakkale Bogazi aciklarinda bekleyen Ingiliz donanmasi 19 Şubat 1807’de Bogaz’dan kolayca gecerek ertesi gun Istanbul Bogazi’na demirledi. Istanbul’daki Ingiliz baskisi devam ederken, Canakkale Bogazi’nin Avrupa yakasinda Bigali adiyla bir tabya yapimina baslandi. Ancak Sultan III. Selim’in de tespit ettigi gibi, Canakkale Bogazi’ndaki gorevliler tabyanin yapimina gereken onemi vermemislerdi. Bu calismada basta Osmanli arsiv belgelerinden yararlanilarak, mimari ve yapim tarihi literaturde tam olarak bilinmeyen Bigali Kalesi’nin yapimi ele alinacaktir.