Etnik ve Kültürel Çeşitliliğin Korunması Bağlamında Azerbaycan'daki Ulusal Azınlıkların Kültürel Mirasının Korunması ve Tanıtılması

Abstract

Genişleyen siyasi, ekonomik ve kültürel küreselleşme süreçleriyle karakterize edilen modern dünyamız, ulusal kültürel kimliğin, halkların benzersiz tarihi geleneklerinin korunması ve geliştirilmesi sorununu daha da gündeme getirmekte, onların maddi ve manevi mirasının araştırılması ve korunmasına ciddi dikkat gösterilmesini gerektirmektedir. Çünkü uluslararası ilişkiler açısından kültürel çeşitlilik tüm insanlığa zengin bir katkıdır ve korunması ve desteklenmesi tüm dünyanın sürdürülebilir kalkınması için önemli bir koşuldur. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü (UNESCO) tarafından kabul edilen 2001 Kültürel Çeşitlilik Evrensel Beyannamesi'nde belirtildiği gibi, biyolojik çeşitlilik doğa için ne kadar önemliyse, kültürel çeşitlilik de insanlık için o kadar önemlidir. Bu ilkeye dayanarak Azerbaycan'da yaşayan ulusal azınlıkların ve etnik grupların kültürü, ülke kültürünün ayrılmaz bir parçası olarak korunur ve geliştirilir. Entegrasyon süreçlerinin derinleştirilmesi ise etnik ve dini zeminde oluşabilecek olumsuz olayların önüne geçmektedir. Makale, kültürel çeşitliliğin ve çoğulculuğun kültürün en önemli koşullarından biri olduğunu ve çok kültürlü bir devlet için bu farklılıkların uygun şekilde düzenlenmesinin önemini vurgulamaktadır. Etnik ve kültürel çeşitlilik sorunu, oluşumu ve düzenlenmesi incelenmekte ve kültürel çeşitlilik ilerlemenin ana itici gücü olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca makale, etnik ve kültürel çeşitliliğin düzenlenmesinde Azerbaycan'ın çok kültürlü politikasını, ulusal azınlıkların ve etnik grupların tarihi ve kültürel mirasının korunmasında kitlesel etkinlik ve programların rolünü tartışmaktadır. Amaç, etnik ve kültürel çeşitliliğin korunması bağlamında azınlıkların kültürel mirasının korunması ve tanıtılması alanında Azerbaycan'da yapılan çalışmaları incelemek, sistematik çalışmanın önemini vurgulamaktır. Konunun incelenmesi sırasında hem yerli hem de yabancı yazarların eserleri incelenmiş, karşılaştırmalı analiz tercih edilmiştir. Ayrıca Azerbaycan Cumhuriyeti'nin yüksek yasama ve yürütme organları tarafından kabul edilen kanunlar, emirler ve kararnameler, ilgili bakanlık ve dairelerin raporlarından yararlanılmıştır. Farklı yıllarda süreli yayınlarda yayınlanan gazeteler, yerli ve yabancı internet kaynakları da detaylı olarak incelenmiş ve konunun çalışılmasına yardımcı olmuştur. Makalenin sosyal bilimlerde yapılacak gelecek araştırmalar açısından Azerbaycanla ilgili Türkçe literatüre katkı sağlayacağı açıktır. Sonuç olarak çokkültürlülüğün ülkede etnik ve kültürel değerlerin korunmasını ve geliştirilmesini amaçlayan bir politika olduğu, Azerbaycan Cumhuriyetinin Azerbaycan'ın topraklarında yaşayan tüm halkların, özellikle etnik azınlıkların etnik-kültürel değerlerinin korunması ve geliştirilmesini kendisinin devlet politikasının temeli olması görülmektedir.