A. F. PİSEMSKİ’NİN “GİRDAPTA” ADLI ANTİNİHİLİST ROMANINDA ESKİ VE YENİ ÇATIŞMASI

Abstract

Rusya’da 19. yüzyılın ikinci yarısı çarpıcı ekonomik, sosyal ve siyasi gelişim ve değişimlere tanıklık eden oldukça önemli bir dönemdir. Çar II. Aleksandr’ın toprak köleliğini kaldırması, hukuk, eğitim ve askeri alanlarda yapılan radikal reformlar sonunda, eski ve yeni nesil karşı karşıya gelir. N. A. Dobrolyubov ve N. K. Çernişevski gibi Rus düşünürlerin görüşlerinden etkilenen yeni nesil, eskiye ait tüm değer yargılarını ve inançları reddeder. Eski nesil ise bu nihilist harekete karşı direnerek, Rus geleneklerine ve Ortodoksluğa sıkı sıkıya bağlı kaldığını gösterir. Antinihilistler genç neslin eylem ve düşüncelerini Rusya için bir tehdit olarak görür. Nihilizmin toplumsal, siyasi ve dinî felsefesini eleştiren antinihilist roman türü 1860-1880 yılları arasında gelişir. Rus realizminin önde gelen isimlerinden olan Rus yazar Aleksey Feofilaktoviç Pisemski (1821-1881), 1871 yılında yayımlanan Girdapta (В Водовороте) romanında nihilist ve antinihilist kahramanları gerçekçi bir üslupla okuyucuya sunar. 1860lı yılların Rusya’sının trajik bir tablosunu tasvir eden bu eser, toplum ve aile yapısındaki yozlaşmalara dikkat çeker. Bu çalışmada antinihilist romanın Rusya’daki gelişim süreci ve özellikleri aktarılır, Pisemski’nin bahsi geçen eserindeki antinihilist tutumu ortaya koyulur. Roman tarihsel edebiyat yöntemiyle betimleyici bir üslupla incelenir.