Türk Sosyo-Kültürel Hayatına Fesin Yansıması Bağlamında Antepli Aynî’nin Divanında Fes

Abstract

Gunumuzde Osmanli Devleti’nin sembollerinden olan fesin cok eski bir tarihi vardir. Turklerin fesle tanismasi, 16.yuzyilda Cezayirli denizciler vasitasiyla olmustur. Fesin, resmi baslik olarak kabulu, II. Mahmud doneminde, Yeniceri Ocagi’nin kaldirilmasi sonrasina rastlar. Fes, Serasker Husrev Pasa vesilesiyle Osmanli’ya getirilmistir. Sonra da II. Mahmud’un istegiyle resmi baslik olarak kabul edilmistir. Fesin halk tarafindan kabul gormesi kolay olmamistir. Fes konusu sadece siyasetcilerin degil sanat camiasinin da gundemine girmistir. Şairler, fes propagandasi yapan siirler yazmistir. Donemin sairlerinden Antepli Ayni de yazdigi methiyelerle, dusurdugu tarihlerle fes reformuna destek vermis, bu sebeple padisahin iltifatina mazhar olmustur. Calismamizda; fesin Turk sosyo-kulturel hayatina girisi sonrasinda 18. yuzyil sairlerinden Ayni’nin divanindaki fesle ilgili unsurlar tespit edilmis, sairin fes meselesine yaklasimi ayrintili bir sekilde ele alinmistir. Ayrica Osmanli sosyal hayatini derinden etkileyen fes reformunun o donemde yasayan bir sairin nazarindan edebiyata nasil yansidigi incelenmistir.