การถอดองค์ความรู้ซ่อนเร้นการเพาะเลี้ยงไรแดงด้วยคลอเรลล่า: กรณีศึกษาวิทยาลัยเกษตรและเทคโนโลยีนครศรีธรรมราช

Abstract

งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อถอดองค์ความรู้ที่ซ่อนเร้นการเพาะเลี้ยงไรแดงด้วยคลอเรลล่าของเกษตรกรที่ประสบความสำเร็จในการประกอบอาชีพเพาะเลี้ยงไรแดงของอำเภอช้างกลาง จังหวัดนครศรีธรรมราช เพื่อศึกษาความหนาแน่นของคลอเรลล่า และระยะเวลาที่เหมาะสมของการเพาะเลี้ยงไรแดงจากองค์ความรู้ที่ซ่อนเร้นดังกล่าว ใช้การวิจัยแบบผสมผสานเชิงคุณภาพและเชิงปริมาณ โดยเริ่มจากการถอดองค์ความรู้ที่ซ่อนเร้นของเกษตรกรด้วยการวิจัยเชิงคุณภาพ คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบลูกบอลหิมะ เก็บรวบรวมข้อมูลด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก ตรวจสอบข้อมูลแบบสามเส้า แล้วทดสอบเพื่อยืนยันองค์ความรู้ที่ซ่อนเร้นของเกษตรกรด้วยการวิจัยเชิงปริมาณ วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ วิเคราะห์ความแปรปรวน และเปรียบเทียบค่าเฉลี่ยระหว่างทรีทเมนต์ ที่ระดับนัยสำคัญ 0.05 ผลการวิจัยพบว่าคลอเรลล่ามีศักยภาพในการผลิตไรแดง เกษตรกรเพาะเลี้ยงคลอเรลล่าโดยการละลายวัสดุอาหารด้วยหัวเชื้อน้ำเขียวให้ได้ระดับน้ำ 10-20 เซนติเมตร และให้อากาศในวันแรก วันที่ 2 กวนน้ำช่วงเช้าและเย็น วันที่ 3 เติมน้ำสะอาดให้ได้ระดับน้ำ 50 เซนติเมตร วันที่ 4 เติมหัวเชื้อไรแดง และเก็บผลผลิตในวันที่ 6 ความหนาแน่นเฉลี่ยของคลอเรลล่าที่ได้จากการถอดองค์ความรู้ที่ซ่อนเร้นของเกษตรกรคือ 1.12 x 106 เซลล์ต่อมิลลิลิตร ซึ่งทำให้ผลผลิตของไรแดงมากที่สุดภายในระยะเวลาการเลี้ยง 2 วัน การถอดองค์ความรู้จากเกษตรกรผู้ประสบความสำเร็จทำให้ได้วิธีการเพาะเลี้ยงไรแดงที่สามารถปฏิบัติได้จริง ได้ผลผลิตสูงสุด เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมในพื้นที่ สามารถนำผลการวิจัยพัฒนาต่อยอดเป็นเทคโนโลยีอย่างง่ายตามข้อเสนอแนะเพื่อให้เกษตรกรใช้เป็นประโยชน์ได้ต่อไป