Batılı Gezginlerin Gözlemlerinde Yörük/Türkmen Çadırları

Abstract

Osmanli Devletinin hâkim oldugu topraklar hemen hemen her donem Batili gezginlerin dikkatini cekti. Turk topraklarina cesitli amaclarla gelen gezginler, gezdikleri yerlerde gordukleri ve ilgilerini ceken bircok seyi kaleme aldilar. Gezileri sirasinda ozellikle Turk toplumunun onemli unsurlarindan birisi olan Yoruk veya Turkmen olarak adlandirilan konargocerler ile ilgili gozlemlerini de kayda gecirdiler. Bunlarin kislak, yaylak ve guzlek arasinda mevsim farkina bagli olarak surdurdukleri hareketli yapilari nedeni ile oturduklari cadirlar ve diger mesken turlerini bazen ayrintili bir sekilde bazen de genel olarak ele aldilar. Cadirlarin donanim, kurulum ve ic mekân ozelliklerine degindiler. Bu cadirlardan, karacadir ismini sikca verirlerken topak ev, alacik, hug ve diger mesken turlerinin adlarindan bahsetmediler ancak cogunlukla seklen tanitip cesitli ozellikleri veya genel gorunumlerini betimlediler. Gozlemler sonucunda gezginler, var olan ortami cogu zaman oldugu gibi anlatmaya calistilar ancak romantik bir bakis acisi sergileyenler yaninda zaman zaman oryantalist bakis acisindan kurtulamayanlar da oldu. Gezginler, verdikleri bilgiler ile cadir turleri ve kullanilan meskenlerin cesitliliginden bahsedip bunlarin yore ve bolge dagilimini ortaya koyduklari gibi hem farkli cadir turlerinin, hem de cadirlar ile birlikte farkli meskenlerin ayni ortamda kullanildigini gozler onune serdiler.