Sinemada Göç Bağlamında Sınıf, Kimlik ve Mekân: Ömer Lütfi Akad ve Göç Üçlemesi

Abstract

Koyden kente ‘goc’le birlikte toplumsal dengeler degismeye baslamis, yeni ‘sinif’ ve ‘kimlik’ tanimlari ortaya cikmistir. Ortaya cikan bu yeni sinif ve kimliklerin kendi imkân ve ihtiyaclari dogrultusunda kentsel mekanlar olusturmaya baslamasi yeni bir durum olarak karsimiza cikmistir. Fakat yapilan arastirmalarda, goc olgusunun toplumsal ve tarihsel durumlarin kesitlerini sinema baglaminda sunarak, sinif, kimlik ve kent mekânina etkilerinin ele alindigi calismalarin eksikligi tespit edilmistir. Bu calismada ‘goc’ ekseninde ‘sinif ve kimlik’ olgulari irdelenmis, bu kavramlarin somutlastigi mekân unsuruna dayali olarak degerlendirilmistir. Boyle bir cerceve esliginde, calismanin yontemi Omer Lutfi Akad sinemasinda sinif ve kimlik kavramlarinin, ‘Goc Uclemesi’ olarak da anilan ‘Gelin, Dugun, Diyet’ filmlerinin uzerinden okunmasi seklindedir. Burada, sozu gecen kavramlarinin bir yonetmenin gozuyle beyaz perdeye nasil yansitildigi konusunda bir analizler yapilmistir. Soz konusu filmler ‘Sinematografik Cozumleme’ kapsaminda, ‘sosyolojik film cozumlemesi’ teknigine gore analiz edilmis, boylece calismanin ana ekseni olan toplumsal hareketler ve degisim, sinif ve kimlik unsurlari ile uretim ve tuketim bicimleri sosyolojik perspektiften ele alinmistir. Calismanin ilk bolumunde arastirmanin konusu, amaci, kapsami ve yontemi aciklanmaktadir. Ikinci bolumde calismanin kavramsal cercevesine iliskin tanimlamalar yapilmakta, ucuncu bolumde bu kavramsal temel baglaminda Omer Lutfi Akad’in ‘Goc Uclemesi’ filmlerine iliskin yapilan analizler aktarilmaktadir. Calisma bulgulari, sinif ve kimlik kavramlarinin goc ekseninde sekillenme sureclerini ortaya koyarak; kirsaldan getirilen degerler uzerine insa edilen yeni kimliklerin ihtiyaclarini karsilayacak sekilde, eski yasamin kodlarini barindiran mekânlarin olusturulma ve kullanilma sureclerini ifade etmektedir. Goc kavramina yonelik sosyolojik degerlendirmelerin otesinde, mekânsal boyutun beyaz perde araciligiyla iliskisel bir yaklasimla ele alindigi calisma, bu yonuyle farklilasmaktadir. Sonuc olarak; genis capli toplumsal ve mekânsal donusume onculuk eden kente goc sureci, sinema araciligi ile farkli bir acidan ele alinmis, beyaz perdenin bu surece isik tutma bicimi ortaya konulmustur. Bu baglamda, sinif ve kimliklerin goc ile iliskisinin yapili cevre olusturma potansiyeli kapsaminda yapilacak calismalar icin bir temel olusturulmasi amaclanmistir.