TÜRKÇENİN YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİ PROGRAMINDA YER ALAN KAZANIMLARIN TOPLUMDİLBİLİMSEL YETKİNLİK BAĞLAMINDA İNCELENMESİ

Abstract

Yabancı dil öğretiminin amaçlarından biri de öğrenicilerin toplumdilbilimsel yetkinliğini geliştirmektir. Toplumdilbilimsel yetkinliğe ulaşmak, başka bir deyişle dil kullanımının sosyal boyutuyla başa çıkabilmek için nezaket yapılarını, bağlama göre farklılaşan üslubu, ağız/söyleyiş farklılıklarını, açık/örtük kültürel gönderimleri anlamak ve yeri geldiğinde kullanmak gerekir. Bu bağlamda son yıllarda önemli bir ivme kazanan Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde toplumdilbilimsel yetkinliğin ne ölçüde göz önünde bulundurulduğu incelemeye değer bir konudur. Bu çalışmanın amacı, 2020 yılında yayımlanan “Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğretimi Programı”nda yer alan kazanımları, toplumdilbilimsel yetkinlik bağlamında incelemektir. Program’da yer alan kazanımlar; toplumdilbilimsel yetkinliğin alt boyutları olan “nezaket yapılarını anlama ve kullanma”, “duruma uygun üslubu belirleme”, “açık/örtük kültürel göndermeleri anlama ve kullanma” ve “ağız/söyleyiş farklılıklarıyla başa çıkma” kapsamında incelenmiştir. Nitel durum modelindeki bu çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Veriler, betimsel analiz tekniğiyle çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, Program’da “nezaket yapılarını anlama ve kullanma” kapsamında 38, “duruma uygun üslubu belirleme” kapsamında 33, “açık/örtük kültürel göndermeleri anlama ve kullanma” kapsamında 29, “ağız/söyleyiş farklılıklarıyla başa çıkma” kapsamında 3 kazanımın yer aldığı tespit edilmiştir. Çalışmanın Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde program geliştirme çalışmalarına yeni bakış açıları sunması beklenmektedir.