Archаeology of the ikhnart stone:Ikheryn us site-1

This article describes artifacts found at the site in Ikh Nartyn chuluu, Ikheryn Khudag Site-1. This article presents some results of our classification of 181 stone tools found at the Ikheryn us Site-1 located in Dalanjargalan soum of Dornogowi aimag in 2019. We discovered 8 kinds of scrapers in this assemblage. Among the stone tools of this site, macro blade core from the end of the Upper Paleolithic period, but the size is very small and the method of making is unique, but similar to the stone tool production method of our country and neighboring regions during the Neolithic period. Therefore, Ikheryn us Site-1 (B-158) stone tool site is considered to be a settlement belonging to the late Neolithic period (4500-3500 BCE). Ихэрийн усны шинэ чулуун зэвсгийн үеийн 1-р суурин Товчлол. Дорноговь аймгийн Даланжаргалан сумын нутаг Их Нартын чулуунд археологийн үе үеийн дурсгал олон тоотой байдаг. 2010 оноос Монгол-Америкийн хамтарсан археологийн судалгааны экспедиц энд хайгуул судалгаа хийж, олон зуун дурсгалт газрыг илрүүлэн, судалж байна. Тус өгүүлэлд 2019 онд Их нартын чулуунаас шинээр олж илрүүлсэн Ихэрийн усны 1-р бууцын чулуун зэвсгийн олдвор хэрэглэгдэхүүний харьцуулсан судалгааны талаар өгүүлж байна. Энэ бууцнаас 181 ширхэг чулуун зэвсгийн эд өлөг түүвэрлэн цуглуулсан юм. Тухайн газарт эрт үед амьдарч, чулуун зэвсгээ үлдээсэн хүмүүсийн багаж зэвсэг үйлдвэрлэх арга ажиллагааг цуглуулсан эд өлгийн зүйлээс тодруулах оролдлого хийсэн бөгөөд хэдийгээр үлдэц, бэлдэц цөөн байгаа хэдий ч цуулдасны үйлдвэрлэлийг бүрэн дүүрэн илэрхийлэх залтас, ялтас олон тоогоор илэрсэн юм. Багаж зэвсгийн хувьд хусуур зонхилох ба нийт найман төрөлд хуваагдаж байна. Өгүүлэн буй газрын чулуун зэвсгийн дотор дээд палеолитын үеэс эхлэлтэй шаантган үлдэц байх хэдий ч хэмжээ маш жижиг, хийх аргын хувьд эрс ялгарч байна. Ихэрийн усны 1-р бууцны чулуун зэвсэг хийх арга нь манай улс болон хөрш зэргэлдээх бүс нутгийн неолитын үйлдвэрлэлтэй адил байна. Тиймээс Ихэрийн усны чулуун зэвсгийн дурсгалт газрыг шинэ чулуун зэвсгийн хөгжингүй үед (НТӨ 4500-3500) хамаарах суурин-дархны газар хэмээн үзэж байна. Түлхүүр үг: Их Нартын чулуу, Ихэрийн ус, үлдэц, хусуур, цоолтуур, сумны зэв, ялтас, залтас