THE SITUATION OF THE MOUNTAIN-FOREST SOILS OF THE HAKARI RIVER BASIN BEFORE THE OCCUPATION AND THE WAYS OF THEIR RESTORATION

Məqalədə Həkəri çay hövzəsinin yuxarı axınında yayılan qonur dağ-meşə, çürüntülü dağ-meşə və qəhvəyi dağ-meşə torpaqlarının müxtəlif meşə tipləri altında yayılma aerialları və bəzi fiziki-kimyəvi xüsusiyyətləri öyrənilmişdir. Orta dağ qurşağın da dəniz səviyyəsindən 1000-2000 metr hündürlükdə torpaqəmələgətirən vulkanik və çökmə süxurların torpağın qranulometrik tərkibinə, susaxlama, susızdırma və su keçirmə qabiliyyətlərinə təsiri tədqiq edilir. Ərazinin geomorfoloji quruluşunun, dəniz səviyyəsindən hündürlüyünün, yamacların meylliyinin, baxarlığının, iqlim ünsürlərinin geniş hədd daxilində dəyişməsinin torpaq tiplərinin formalaşmasına təsiri araşdırılır. Hövzənin sıx çay şəbəkəsinin və quru dərələrin torpaq örtüyünün parçalanma dərəcəsinə, meşələrin cins tərkibinin müxtəlifliyi və sıxlığı qonur dağ-meşə, çürüntülü dağ-meşə və qəhvəyi dağ meşə torpaqlarının müxtəlif yarım tiplərinin formalaşmasına təsiri tədqiq edilmişdir. Ərazidə yayılan qiymətli palıd və vələs meşələri işğalçılar tərəfindən kütləvi sürətdə qırılması, meşələrin aşağı sərhəddinin dəyişdirilməsi, seyrəlmiş meşələrdə və meşə altından çıxmış ərazilərdə torpaqların deqradasiyaya uğrama dərəcəsi araşdırılır Areas under different forest types and some physico-chemical characteristics of the barren mountain-forest, rotten mountain-forest and brown mountain-forest soils located in the upper reaches of the Hekari river basin were studied in the article. The research has been conducted on the impact of volcanic and landslide and landslide deposits on soil gra­nu­lometric composition, water retention, drainage, and water permeability in the middle mountain belt at an altitude of 1000-2000 meters above sea level. In the research, the impact of the geomorphological structure of the area, its altitude above sea level, slope inclination, exposure, and changes within a wide range of climate factors on the formation of soil types is being investigated. The research has focused on examining the impact of the degree of fragmentation of the narrow river network and dry valleys, as well as the diversity and density of forest species composition, on the formation of various subtypes of barren mountain-forest, degraded mountain-forest, and chestnut forest soils in the basin. Extensive research has been conducted on the widespread destruction of valuable Oak and Hornbeam forests in the area by the occupiers, the alteration of the lower boundary of forests, and the degree of soil degradation in deforested areas and areas that have emerged from under the forest cover.