Kur’an’daki “vemâ edrâke” Kalıbı Bağlamında Metafizik Varlıkların Mahiyet Tespitinde Dilin İmkânı

Zihinde bulunmayan bir manaya isim verilemeyeceginden vaz‘ esnasinda oncelikle mananin bulunmasi gerekir. Bu baglamda Kur’ân’in, kendisini apacik Arapca bir kelam olarak tanimlamasi, Kur’ân’da gecen butun kelimelerin ilk muhataplar tarafindan bilindigi manasini cagristirmaktadir. Ne var ki Kur’ân’da, ilk muhataplarin kullandigi bazi kelimelerin, muhataplarin bilmedigi olgulara isim olarak belirlendigi gorulmektedir. On uc âyette وما أدراك ما formunda gelen sorular ve pesinden gelen âyetlerde bu sorulara verilen cevaplar, isim-musemma, lafiz-mana iliskisine dair en canli ornekleri teskil etmektedir. Muhatabin zihin dunyasinda ve tecrube alaninda karsiligi bulunmayan bu musemmalarin dil uzerinden bilinebilmesi basli basina bir meseledir. Bu mesele son tahlilde Kur’ân’in beyan keyfiyeti ve Kur’ân’da hakikatini sadece Allah’in bilebilecegi âyetlerle iliskilidir. Bu calismada, Kur’ân’da وما أدراك ما formunda gelen sorular ve cevaplari analiz edilmekte; muhatabin, mahiyete dair sorulan bu sorular ve cevaplari uzerinden ilgili musemmalarin hakikatlerini kavrama imkânlari belirlenmektedir. Calismada, cogu metafizik alana ait olan bu isimlerin mahiyet itibari ile kavranamayacak olgular olmasi, mutesabih âyetlerle iliskilendirilmekte ve sonucta kategorik tespitlere yer verilmektedir.