MÜYESSİRETÜ L-ULÛM UN KAYIP NÜSHALARI

Bergamali Kadri tarafindan H. 937/M. 1530 yilinda kaleme alinan Muyessiretu’l- Ulum, Kanuni Sultan Suleyman’in sadrazami Damat Ibrahim Pasa’ya sunulmustur. Turkcenin Bati Turkcesiyle yazilmis ilk gramer kitabi olmasi yonunden degerli bir kaynak olan eser, Hayâli Bey gibi onemli bir sâirin bir gazelini gramer, belagat ve anlam acisindan incelemesi yonuyle de dikkat cekicidir. Bursali Mehmet Tâhir Bey tarafindan bulunan eserin bilinen tek nushasi, Maârif Vekâleti tarafindan basilacak olan kitapta kullanilmak amaciyla fotograflari cekildikten sonra kaybolmustur. Muyessiretu’l-Ulum, ilk defa Besim Atalay tarafindan 1946 yilinda metin, dizin ve fotograflariyla birlikte nesredilmis, daha sonra da hakkinda gunumuze kadar bircok calisma (kitap, tez, makale, bildiri) yapilmistir. Biz de Hayâli Bey’in bu degerli kitapta yer alan gazelinin serhi hakkinda hazirladigimiz bir calisma vesilesiyle eserin kayip nushasiyla ilgili arastirmalar yaptik ve eserin hem kaybolan nushasini, hem de Fuat Koprulu tarafindan istinsah edilen diger bir nushasini tespit ettik. Bu calismada oncelikle Muyessiretu’l-Ulum’un mevcut tek nushasinin Bursali Mehmet Tahir Bey tarafindan bulunusu, ilim adamlarinin eser hakkindaki yazilari, Fuat Koprulu’nun nushadan kendisi icin bir ornek cikarmasi, eserin tek nushasinin Maarif vekâletince metninin nesredilmesi amaciyla fotograflarinin cekilmesi ve tek nushanin kaybolmasindan sonra fotograflar uzerinden bilimsel nesirlerinin yapilmasi hakkinda bilgi verilecektir. Calismanin ikinci bolumunde de tarafimizca yapilan arastirmalar neticesinde Muyessiretu’l-Ulum’un Almanya’da ve Turkiye’de bulunan kayip nushalari hakkinda bilgi verilecektir.