Ulusaşırı Göç ve Toplumsal Uyumda Din Eğitiminin Rolü: Erzincan Üzümlü’deki Ahıska Türkleri Örneği

Adlari genellikle surgunlerle anilan Ahiska Turklerinin makus talihi 1829 Edirne Antlasmasi ile Ahiska’nin Rus Carligina verilmesiyle baslamistir. Stalin doneminden itibaren bircok kez surgune gonderilmisler, gerek vatanlarinda gerekse surgun bolgelerinde baski ve zulme maruz birakilmislardir. Son olarak 2015 yilinda Ukrayna’daki ic karisiklik ve catismalarin ardindan 7668 sayili bakanlar kurulu karari Turkiye’ye getirilen Ahiskalilar Erzincan Uzumlu ilcesine yerlestirilmislerdir. Turk soylu ve Musluman olsalar da her goc hadisinde oldugu gibi Ahiskalilarin Uzumlu’ye uyum surecinde de zorluklar ve sorunlar bas gostermistir. Bu surecte din, toplumsal kabulu kolaylastirmada ve uyum surecini hizlandirmada bir katalizor gorevi ustlenmistir. Bu calismada da dinin ve daha ozelde din egitiminin toplumsal uyum surecindeki rolu Uzumlu’deki Ahiskalilar ornegi uzerinden ele alinmistir. Calisma da Castles’in kulturel ve sosyal uyum gostergelerinden yola cikarak nitel yontem, yari yapilandirilmis mulakat ve katilimli gozlem teknikleri kullanilarak elde edilen veriler soylem analizi yontemi ile incelenmistir. Arastirma sonuclari gostermektedir ki; din birligi ve ozellikle de din egitimi alinan ortam iki farkli toplumun kulturel uyum surecinde onemli bir rol oynamaktadir. Ahiskalilarin genelde Turk toplumuna ozelde ise Uzumlu’ye olan aidiyetlerini din uzerinden kuruyor olmalari toplumsal uyum ve butunlesmede dinin ve din egitiminin onemini ortaya koymustur. Benzer sekilde, yerli halkin Ahiskalilar ile ilgili yasam tarzi farkliligi, devlet destegiyle Ahiskalilarin konutlara yerlestirilmeleri, Is-kur uzerinden ise baslatilmalari, kolay sunulan olanaklara kavusmalari, firsat esitsizligine sebep olmalari gibi olumsuz dusunceleri ve bu sebeple artan sosyal mesafe, din egitimi sayesinde olumlu yonde degisim gostermistir. Son olarak din egitiminin toplumsal uyumdaki rolunun daha once herhangi bir calismada ele alinmamis olmasi calismanin ozgun degerini de ortaya koymaktadir.