İzmir’de ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşlarına başvuran gebelerin aile hekimi tarafından izlenme sıklıkları ve etkileyen etmenler

Amac: Izmir’de ikinci ve ucuncu basamak saglik kuruluslarina basvuran gebelerin aile hekimi (AH) tarafindan tespit ve izlem sikliklarini ve bunlari etkileyen etmenleri degerlendirmek. Yontem: Tanimlayici olan bu arastirma icin, Aralik 2008 - Şubat 2009 tarihleri arasinda Izmir’de bir ikinci, bir ucuncu basamak hastaneye izlem ya da dogum icin basvuran 580 kadinla gorusulmustur. Sosyodemografik ozellikler, gebelikteki ilk izlem zamanlari, AH’ne kayit ve izlem durumu, 27 sorudan olusan bir anketle sorgulanmistir. Analizlerde ki-kare, McNemar ve t-testi kullanilmistir. Bulgular: Arastirmaya katilan 580 gebenin 397’siyle (%64) ikinci basamak, 183’uyle (%32) ucuncu basamak hastanede gorusuldu. Kadinlarin %55’i ilkokul ve alti egitim duzeyine sahipti, %28’ini yesil karti olanlar veya saglik guvencesi olmayanlar olusturmaktaydi. Kadinlarin 307’si (%53) ilk cocuguna hamileydi ve yas ortalamalari 27.1±5.5 idi. Gebelerin %26’si gebelik testini aile sagligi merkezinde yaptirmisti ve ilk kontrolleri icin en sik basvurduklari yerler sirasiyla devlet hastanesi (%33) ve aile hekimidir (%27). Gebelerin %14’unun AH’lerini bilmedigi, %10’unun AH’de gebe kaydinin bulunmadigi ve %15’inin AH tarafindan izlenmedigi saptanmistir. Gebeler ortalama 11.3±6.3 kez izlenmislerdir, bunun 4.3±3.3’u aile sagligi biriminde gerceklesmistir. AH tarafindan izlenen gebelerin %95’i AH’ne kendisi basvurmustu. Gebelerin ancak %69’u zamaninda tespit edilmisti, %49’unu sadece ebeler izlemekteydi ve sadece %3’une ev ziyareti yapilmis, %77’si telefonla kuruma cagrilmistir. Son iki yilda Izmir’e gocle gelen, okuryazar olmayan, yuksekogrenim mezunu olan, calisan, emekli sandigi mensubu olan, yuksek gelir duzeyine sahip olan gebelerin aile hekimleri tarafindan izlenme oranlari daha dusuktur. Sonuc: Gebelerin %10’unun kayitli olmamasi ve %15’inin izlenmemesi dusundurucudur. Gebe izlemlerine aile hekimlerinin katilimi arttirilmalidir. Birinci basamagin daha etkin rol almasini saglayacak mudahalelere ihtiyac bulunmaktadir