FROM YADA STONE TO GARA NEF GAME

Eski Türkler, Türk lehçelerinde cada, cada taş olarak da bilinen yada taşıyla yağmur, kar ve diğer hava olaylarını gerçekleştirebileceklerine inanırlardı. Mezkûr kelimeye Çin, Arap ve hatta Hint kaynaklarında da rastlanmaktadır. İktidar yolu açan taş, geyik başlarında, su kuşlarında ya da yılan ve öküz karnında bulunabilirdi. Bu bağlamda “yağmur yağdırma”, Türklerin mitolojisi incelendiğinde en eski motiflerden biridir. Eski Türk Kamlık Geleneği’nde Kam-Şaman-Baksı-Oyun tarafından hava olaylarını gerçekleştirmek için kullanılan yada taşı, ritüellerle zikredilir. Boratav, büyüklerin ve küçüklerin katıldığı törenleri, “yağmur dualarıyla büyüklerin gerçekleştirdikleri” ve “Çömçe Gelin gibi çocukların katıldığı oyunlar” olmak üzere iki başlık altında toplamıştır. Ritüeller, günümüzde yerini kimi zaman büyükler kimi zamanda çocuklar tarafından oynanan oyunlara bırakmıştır. Türk ili coğrafyasından Ön Asya’ya göç eden Beğdili boyuna mensup Hotamış Türkmenleri, yerleşik yaşantıda “Gara Nef” şeklinde adlandırılan ve büyüklerle oynanan bir oyunla yağmur ya da kar yağdırma işini “koyun kıh” ı ile gerçekleştirmektedir. Konya Karapınar’a bağlı Hotamış Mahallesi’nde yaşayan Beğdili Türkmenleri, atalarından öğrendikleri oyunu ikindi ya da akşam vakti oynamaktadır. Toprağa altı kuyu ve iki depo kazılır. İki kişilik oynanan oyunda kıh sayısı sekizdir. Oyuncu sayısı artıkça sayı düşmektir. Üç kişilik oyundaki kıh sayısı yedidir. Oyundaki materyallerin sayısı da ikiliği gösterir. Neticede kaybeden şahıs “gırnavlar” ve kazanan “yağmur mu yağacak kar mı yağacak” şeklindeki formel ifadeyle hava olayının hangisinin olacağını belirler. Omuzdan arkaya en son atılan kıh, yağmura denk gelirse bir yılan yakalanıp, öldürülür ve ateşte yakılır. Yanan yılanın temizleyici, arındırıcı vasfıyla karanlık aydınlığa dönüşecektir. Renklerin sembolik anlamı düşünüldüğünde aydınlık vuku bulacak, dualite tamamlanacaktır. Bu bir anlamda kâinatta yaratılan bütün varlıkların iki kutuptan oluştuğuna işaret etmektedir. Tam Yapılandırılmış Mülakat, Katılımcı Gözlem ve Doküman (İçerik)Analizi metotları kullanılarak hazırlanan çalışmada, oyun şekille çizilmiştir. Bu cümleden olarak Hotamış’ta Eski Türk Kamlık Geleneği’nin izlerinin devam ettiği anlaşılmıştır. Oyunda kullanılan kıh sayıları da formelistik açıdan anlamlıdır. Konya’nın mitolojik veri haritasına bir bilgi daha aktarılması amaçlanmıştır.