Kosova’da Bir Köy Camisi: Rugova Hasan Ağa Camii

ÖZET Osmanlı mimarisi ve sanatının izleri, Anadolu’nun yanı sıra devletin hüküm sürdüğü Ortadoğu, Afrika, Avrupa gibi farklı coğrafyalarda da görülmektedir. Balkan toprakları da tıpkı diğerleri gibi, Osmanlı’nın yaklaşık beş yüzyıl boyunca süren hakimiyeti esnasında sayısız eserin bırakıldığı yerlerden biridir. Yakova merkez ve köylerindeki günümüze ulaşmış mimari eserleriyle ve 1999 Kosova Savaşı’nda aldığı ağır hasara rağmen hala daha canlılığını koruyan çarşılarıyla Türk şehir dokusunu günümüze taşıyan merkezlerin başında gelir. Balkan coğrafyasındaki savaş, istila, doğal afetler gibi yaşanmış olan olumsuzlukların nedeniyle yapıların büyük çoğunluğu yok olmuş; varlığını sürdürenler ise, geçirdikleri onarımlarla günümüze ulaşmışlardır. Yakova’nın Rugova köyünde kitabesine göre 1580 yılına tarihlenen Hasan Ağa Camii de geçirdiği onarımlarla günümüze ulaşmış yapılardan biridir. Makalede cami mimari ve süsleme özellikleri ile tanıtılarak, hazırlanan rölöve ve restitüston planıyla da inşa evreleri tartışılıp değerlendirilmiştir. Kosova’nın merkezden uzak köylerinde camilerin hemen hepsi, Anadolu’da da yaygın bir şekilde görüldüğü gibi, dikine dikdörtgen planlı düz ahşap tavanlı ve ahşap kubbeli olarak inşa edilmişlerdir. Rugova köyünde yer alan Hasan Ağa Camii; merkezi plan şemasına sahip harimi ile diğer köy camilerinden ayrılmakta ve merkezdeki yapılarla da boy ölçüşmektedir.