Wojciech Turski (1756–1824). Reprezentant „oświeconego sarmatyzmu”?

Celem artykułu jest zwrócenie uwagi na wciąż niedocenioną w badaniach nad literaturą osiemnastego wieku postać Wojciecha Turskiego, której przedstawienie okazuje się inspirującą podstawą do rozważań nad polskim sarmatyzmem. W tym celu zostały omówione dzieła Alberta Sarmaty m. in. Mowa Wojciecha Turskiego (1789) oraz Myśli o królach, o przeszłym i przyszłym rządzie (1790), Odpowiedź na dzieło ks. Hugona Kołłątaja referendarza W. X. Lit. (1790), Nawrócenie się polityczne Wojciecha Turskiego (1792). W tekście została również podjęta próba umiejscowienia Wojciecha Turskiego w „Wieku Świateł”, a także zestawienia jego twórczości z innymi autorami politycznymi doby Sejmu Czteroletniego: Michałem Wielhorskim, Sewerynem Rzewuskim oraz Hugonem Kołłątajem. Całość rozważań osadzona została w ramach refleksji nad ideą „oświeconego sarmatyzmu”, dla którego materiałem egzemplifikacyjnym są wymienione teksty Wojciecha Turskiego.