Catholic religious vocabulary in the modern Belarusian language

Celem artykułu jest analiza wybranego słownictwa konfesyjnego w języku białoruskim, ze szczególnym uwzględnieniem mechanizmów tworzenia leksyki na potrzeby Kościoła katolickiego na tle zróżnicowania religijnego i kulturowego Białorusi. Co istotne, we współczesnym języku białoruskim nie funkcjonuje ogólnie przyjęta przez wszystkie wyznania chrześcijańskie terminologia teologiczna, obejmująca pojęcia religijne oraz słownictwo biblijne, a wynika to ze współistnienia na badanym terenie różnych orientacji kulturowych i tradycji chrześcijańskich, które uwarunkowane były wpływami religii dominujących w sąsiednich krajach. Badania zostały przeprowadzone dwiema metodami: socjolingwistyczną, która na podstawie otwartych wywiadów i obserwacji uczestniczącej pozwoliła na określenie prestiżu używanych w sferze sacrum języków wśród przedstawicieli różnych pokoleń, oraz metodą opisu leksykograficznego, prezentującą katolicką leksykę religijną wyekscerpowaną z dostępnych źródeł drukowanych oraz internetowych i zestawioną z odpowiadającą jej leksyką prawosławną. Przez teren Białorusi przebiega linia podziału między zwolennikami języka białoruskiego i polskiego w liturgii. Wśród przedstawicieli najstarszego pokolenia przeważa opinia, że to język polski jest predestynowany do używania w sferze sacrum. Młodzi katolicy o białoruskiej identyfikacji narodowej uważają natomiast, że w słownictwie liturgicznym zbyt wiele jest polonizmów, które bez trudu mogą być zastąpione leksemami białoruskimi. Mieszkańcy Grodzieńszczyzny opowiadają się za polszczyzną, podczas gdy na pozostałym terenie język białoruski w kościele jest akceptowany, a nawet pożądany. Analiza leksyki religijnej tekstów używanych przez Kościół katolicki na Białorusi pokazuje, że w zakresie leksyki na badanym terenie mamy do czynienia z białoruszczyzną silnie interferowaną przez język polski. Wyraźnie widać, że słownictwo to bazuje na polszczyźnie oraz stanowi odzwierciedlenie przyzwyczajeń językowych wiernych Kościoła katolickiego. Rozmowy prowadzone z młodymi duchownymi Kościoła katolickiego na Białorusi oraz przedstawicielami białoruskiej inteligencji katolickiej pokazują, że z łatwością identyfikują oni obce białoruszczyźnie słownictwo w tekstach religijnych. Należy przypuszczać, że w najbliższym czasie katolicka leksyka religijna będzie się zmieniać w kierunku unifikacji ze słownictwem innych wyznań, zwłaszcza prawosławia, które z przeszkodami, ale stopniowo zaczyna wprowadzać język białoruski do nabożeństw.