Türkiye Cumhuriyeti’nde Zeytin ve Zeytinyağı Üretimi ile Ticareti Üzerine Tarihsel Bir Bakış (1923-1960)

Cumhuriyetin ilk yillarindan 1950’ye kadar olan donemde Turkiye’de zeytin ve zeytinyagi uretimi ve ticareti ile bunun ekonomiye olan yansimalari makalenin konusunu teskil etmektedir. Calisma, Cumhuriyetin ilk doneminde zeytin ve zeytinyagi uretimi ile ihracati (1923-1950); Demokrat Parti ( DP) Doneminde Turkiye’de zeytin ve zeytinyagi alaninda yasanan gelismeler (1950-1960) ile sinirlandirilarak iki donem halinde ele alinmistir. Turkiye Cumhuriyeti’nde zeytin ve zeytinyagi uretimi ve ticaretinin ekonomiye olan yansimalari sayisal veriler isiginda degerlendirilmistir. Calismanin kaynak materyalini, Baskanlik Cumhuriyet Arsivi Belgeleri, resmi yayinlardan; Turkiye Buyuk Millet Meclisi (TBMM) Zabit Ceridesi, kanunlar ve tutanak dergileri, Turkiye Cumhuriyeti Resmi Gazetesi ve donemin sureli yayinlari arasinda bulunan tarim ve ekonomi dergilerinin makaleleri olusturmaktadir. Konu incelenirken, donemin Turkiye’si ile dunyanin zeytin ve zeytinyagi alaninda yasanan gelismeleri goz onune alinarak gerekli degerlendirilmeler yapilmistir. Calismada elde edilen sonuc sudur: Cumhuriyetin ilaniyla birlikte zeytin uretimi ve ihracatina onem verilmis, 1528 ve 3573 sayili kanunlarin yururluge girmesiyle Turkiye’de zeytinciligin gelistirilmesi yonunde onemli adimlar atilmistir. Ancak 1929 Dunya Ekonomik Buhrani ve II. Dunya Savasi kosullari zeytin ve zeytinyagciligi sekteye ugratmistir. DP doneminde ise zeytin ureticisini daha bilincli hale getirmek icin kurslar duzenlenerek, usta ve cirak yetistirilip parasiz asi kalemi verilmistir. Dahasi, yabani zeytin alanlarinin tespiti, parselâji, dagitimi ve tescil isleri yurutulmus, zeytinlere musallat olan haserelerle mucadele edilmistir. Bu calismalar neticesinde zeytin ve zeytinyagi uretimi ve ihracati artirilarak milli ekonomiye onemli katkilar saglanmistir.